تبيين الگوي حكمروايي يكپارچه زمين شهري در جهت سياست گذاري و مديريت زمين شهري كارآمد در كشورهاي در حال توسعه (مطالعه موردي: كشورايران و شهر گرگان)

بيان مسئله: تحول در سيستم‌هاي مديريت زمين شهري از رويكردهاي ابزاري به سمت رويكردهاي مشاركتي منجر به ايجاد رويكرد نوين حكمروايي زمين شده ‌است. هدف: پژوهش بنيادي حاضر به اين پرسش تبييني مي‌پردازد كه الگوي مناسب و كارآمد سياست‌گذاري و مديريت زمين شهري كدامست. مسئله اصلي در اينجا، حل تعارضات و تنش‌هاي اساسي ايجا شده در شبكه‌هايي است كه دولت وظيفه تنظيم آنها را به‌صورت مداخله مستقيم (نظريه وابستگي متقابل) و غيرمستقيم (نظريه قابليت حكمراني، نظريه يكپارچگي، نظريه ذهنيت حكمراني) بر‌عهده دارد. روش:اين پژوهش تركيبي از روش‌هاي كمي‌ـ‌پيمايشي و كيفي را در سه سطح فضايي به ‌كار مي‌گيرد. جامعه آماري شامل نهادهاي متولي حوزه زمين شهري و مراجعه‌كنندگان آنهاست. جهت گردآوري داده‌ها از روش‌هاي اسنادي و ميداني (پرسشنامه) و براي تحليل داده‌هاي كمي از مدل رگرسيون خطي چندمتغيره و تحليل مسير و سپس براي تحليل كيفي از روش تحليل محتوا استفاده گرديد. يافته‌ها: نتايج معادلات ساختاري نشان مي‌دهد كه از ميان پنج متغير مستقل پژوهش شامل هماهنگي و اجماع گرايي، اثربخشي و پاسخگويي، مسئوليت‌پذيري، تمركززدايي، و بينش راهبردي متغير يكپارچگي توافق‌گرا با ضريب 0.492 بيشترين ضريب تأثير (مستقيم و غيرمستقيم) را بر كارآمدي مديريت زمين شهري داشته ‌است. همچنين تحليل ساختار مديريت زمين شهري ايران نشان مي‌دهد كه اين ساختار داراي پراكندگي شديد در تصميم‌گيري‌ها و فقدان يكپارچگي در مديريت زمين است و اين امر دليل اصلي ايجاد ناهماهنگي و چندپارچگي و در نهايت ناكارآمدي آن ‌است. نتيجه­ گيري: لذا الگوي حكمروايي يكپارچه زمين شهري به عنوان الگوي مناسب و كارآمد پيشنهاد گرديد كه مبتني بر يكپارچگي توافق‌گرا (افقي/عمودي) ميان تمام بازيگران و تفويض بخشي از اختيارات دولت به پايين‌ترين سطح محلي به همراه ظرفيت‌سازي مي‌باشد. در نتيجه ضرورت تجديد‌نظر در رويكرد و ساختار مديريت زمين از سوي دولت امري ضروري است. در نهايت ميزان اثربخشي، تبيين و تعميم اين الگو نيز توسط خبرگان مورد تأييد قرار گرفت.