مقاله پژوهشي كاستي‌هاي نظام تقنيني كيفري در پاسخ به نيازهاي شرايط جنگي: درس‌هايي از جنگ هشت‌ساله تحميلي

Shortcomings of the Criminal Legislative System in Response to the Needs of War Situations: Lessons from Aggression of the Iraqi Ba'athist Regime against I.R.I

وقوع جنگ تحميلي هشت ساله رژيم بعث عراق و حاميان آن و استمرار تهديدات نظامي از جانب قدرت‌هاي جهاني و منطقه‌اي عليه جمهوري اسلامي ايران، بيانگر لزوم آمادگي همه‌جانبه كشور براي رويارويي با اين تهديدات و وقوع جنگ است. يكي از آمادگي‌هاي ضروري، آمادگي نظام تقنيني به‌شمار مي‌آيد. نوشتار روبرو بر موضوع كاستي‌هاي نظام تقنيني كيفري ايران براي رويارويي با شرايط جنگي با تكيه بر تجربه جنگ تحميلي هشت‌ساله متمركز شده؛ به‌گونه‌اي كه رفع هر يك از آن‌ها به «نياز ضروري نظام تقنيني كيفري» تبديل شده است. روش تحقيق اين پژوهش، توصيفي و تحليلي مي‌باشد و در برخي موارد به دليل رويكرد تاريخي متن از روش اسنادي نيز بهره جسته است. هدف اصلي اين نوشتار نيز كشف كاستي‌ها و خلأهاي موجود در قوانين كيفري براي پاسخ‌دهي به نيازهاي ناشي از شرايط جنگ مي‌باشد. براساس يافته‌هاي اين پژوهش، فقدان هنجارهاي الزام‌آور در حوزه حقوق بشردوستانه، خلأ در نظام مجازات‌دهي اقدامات موجوديت هاي مادون دولت، بي‌توجهي به تصويب قوانين خاص شرايط جنگي و شرايط اضطراري و بي‌توجهي نظام تقنيني به جرم‌انگاري جنايات بين‌المللي در نظام قانون‌گذاري داخلي، مهم‌ترين كاستي‌هاي موجود است. به‌نظر مي‌رسد كه به‌دليل گذشت سه دهه از پايان جنگ تحميلي و استقرار امنيت در كشور، پاسخ‌گويي به اين نيازها در سايه غفلت قانون‌گذار قرار گرفته‌ است. ازاين‌رو بايد موضوعات يادشده با جايابي درست در قوانين مرتبط مورد توجه قرار گيرند يا اينكه مجلس شوراي اسلامي با لحاظ همه ابعاد مورد نياز و تصويب قانوني جامع در اين‌خصوص، آمادگي نظام تقنيني كيفري را ارتقا بخشد.

The eight-year war imposed by the Iraqi Ba'athist regime and its supporters and proponents and the continuing military threat of international powers against the Islamic Republic of Iran (I.R.I.) indicate that I.R.I. needs to be fully prepared to face these threats and war situations. One necessary aspect of the preparations is the preparation of the internal legal system. The article focuses on the shortcomings of the Iranian penal system for facing to war conditions, relying on the experience of the eight-year war, so that each of them has become a necessary need for the penal system. In this article, four subject matters have been identified as imperfections and essentials: the legislation of jurisprudence, especially in the field of humanitarian law, the Criminalization and penalizing of "sub-state entities" for crimes other than their members, the enactment of the special Act for war and international criminal crimes specially the crime of aggression. Three decades have passed since the war and the Security deployment make ignorance about the necessary needs in this realm. Therefore, these issues must be addressed with the correct placement in the relevant laws and acts or the Islamic Consultative.