بررسي و تحليل جايگاه سياق در تفسير أضواء البيان في ايضاح القرآن بالقرآن

سياق از مهم ترين قرائن عقلائي فهم كلام و دستيابي به مراد گوينده محسوب مي‌شود. در روش تفسير قرآن به قرآن نيز توجه به سياق آيه/آيات در كنار بهره گيري از ساير آيات مرتبط با آيه مورد بحث به عنوان قرينه‌اي براي تعيين مراد وحي مورد استناد قرار مي‌گيرد. در عصر حاضر، كتاب أضواء البيان في ايضاح القرآن بالقرآن تأليف محمدالأمين الشنقيطي از جمله تفاسير مهم اهل سنت است كه با روش تفسيري قرآن به قرآن نگاشته شده است. اين پژوهش با روش توصيفي و تحليلي درصدد دستيابي به فهم جايگاه سياق در اين تفسير و در نزد مؤلف آن برآمده است كه در نتيجه مطالعه پنج جزء قرآن كريم مشخص شد هر چند سياق نقش نسبتا مؤثري را در مواردي از جمله بيان معنا و مراد از مفردات آيه، تبيين معناي كلي آيه، ارزيابي اقوال مفسران، بيان تقدير و محذوف و... در اين تفسير ايفا كرده است؛ اما در مواردي نيز سياق به عنوان قرينه‌اي نزديك و دروني در ترجيح معنا ناديده انگاشته شده است. در اين موارد مفسر ابتداء معاني اي را كه عمدتا برگرفته از آيات هم مضمون در سوره هاي ديگر است، مورد توجه قرار مي‌دهد و گاهي نيز معناي سياقي آيه را جزء يكي از وجوه معاني ذكر مي‌كند. اين مطلب مي رساند كه از ميان دو قرينه مؤثر فوق الذكر در كشف معناي آيه در روش تفسير قرآن به قرآن، استناد به ساير آيات، نسبت به قرينه سياق در اين تفسير اولويت داشته و ارجح است