نقش كيفيت محيطي محله در سلامت روحي و رواني ساكنان (مطالعه موردي محله سنگ سياه، كلانشهر شيراز)

بيان مسأله: كيفيت محيط آن چيزي است كه محيط بوسيله آن نمود پيدا مي‏كند و ادراك مي‏شود و به عنوان يكي از الزامات اوليه كيفيت زندگي، دربرگيرنده احساس رفاه، آسايش و رضايت مردم از عوامل كالبدي فضايي، اجتماعي اقتصادي، زيست محيطي و نمادين محيط زندگي مي باشدو از آنجا كه سلامت به عنوان سازه‌اي پيچيده، مي تواند سازش ممكن فرد با جهان اطرافش را شكل دهد پس مي توان نتيجه گرفت سلامت رواني براي فرد مستلزم داشتن احساس مثبت و سازگاري موفقيت‌آميز و رفتارهاي شايسته و مطلوب محيط اطرافش است كه اين مشخصه تأثيرپذير از كيفيت محيطي مي باشد. هدف: در پژوهش حاضر برانيم تا ضمن استخراج مولفه‏هاي موثر در خلق يك محيط مسكوني با كيفيت به بررسي رابطه بين محيط كالبدي با سلامت روحي و رواني ساكنين محله بپردازيم. روش:در پژوهش حاضر به منظور سنجش نقش ارتقاي كيفيت محيط در بهبود سلامت روحي و رواني از دو پرسشنامه سلامت‏ روان (28GHQ)و پرسشنامه محقق ساخت استفاده شد. ساكنين محله سنگ‏سياه شيراز به عنوان جامعه پژوهش مي‏باشندو با استفاده از فرمول كوكران حجم نمونه ۳۸۴ نفر برآورد گرديد. به منظور پايايي پرسشنامه از ضريب آلفاي كرونباخ و تحليل اطلاعات آماري از طريق نرم افزارهايSPSS و ليزرل صورت گرفته و تحليل‏آماري داده‏ها در 2 گروه توصيفي و تحليلي انجام شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد به ازاي هر واحد بهبود در كيفيت محيط، سلامت روحي و رواني به ميزان0.91ارتقا مي‏يابد. همچنين بين مولفه كيفيت محيط كالبدي با مولفه ‏هاي سرمايه اجتماعي (انسجام اجتماعي، اعتمادو امنيت) و مؤلفه هاي فضاي سبز، دسترسي به خدمات، سيما و منظر(تداوم و سازگاري)، كالبدوعملكرد(تنوع و سرزندگي) در سطوح 99و95 درصد اطمينان رابطه اي معنادار وجود داردو از ميان متغيرهاي تشكيل ‏دهنده بهبود كيفيت محيط، بعدانسجام اجتماعي بيش‏ترين همبستگي را دارد. نتيجه گيري: انسجام اجتماعي و اعتماد در محله مي‏تواند تأثير بيش‏تري بر ارتقاي سلامت روحي و رواني داشته باشد. درنهايت براي ارتقاء وضعيت موجود پيشنهاداتي را در زمينه هاي كيفيت كالبدي، زمينه اجتماعي فرهنگي، معناگرايي و خوانايي، انعطاف و رويدادپذيري، اجتماع پذيري، سرزندگي و تنوع، خاطره انگيزي و امنيت ارائه گرديده است.