عنوان مقاله :
نقش «علمب ديع » در زيبايي شناسي ايراني اسلامي
عنوان به زبان ديگر :
The Role of “BADĪʿ” in Islamic-Iranian Aesthetics
پديد آورندگان :
حيدري، مجيد دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات - دانشكده حقوق، الهيات و علوم سياسي، تهران
كليدواژه :
زيبايي شناسي , علم بديع , فرم , تشبيه , استعاره , ايراني , اسلامي
چكيده فارسي :
در جستجوي مباني زيبايي شناسي ايراني اسلامي روش مرسوم اين است كه كلماتي همچون «هنر ،» «زيبايي » و «صنع » در متون قدما مورد جستجو قرار گيرد. به شكل معمول كلمات مربوط به هنر و زيبايي در متون عرفاني و حكمي يافت ميشوند، و اين جستجو منجر به فرض گرفتنِ رويكرد كلي، تجويزي و وجودگرايانۀ عرفان براي هنر امروزي ميشود. در نتيجه مفاهيم و مقولات غامض و پيچيدۀ عرفاني بهعنوان مباني هنر معرفي ميشوند. مقاله حاضر سعي دارد با رويكردي «توصيفي « ،» نقطه شروع فلسفي » متفاوتي براي جستجوي مباني نظري زيبايي شناسي ايراني اسلامي پيشنهاد كند. اين روش توصيفي مبتني بر نقش مهم ادبيات فارسي در فرهنگ ايراني و در نتيجه تأسيس يك حيطۀ نظري براي توصيف، تفسير و ارزيابي هنر ادبيات به نام «علم بديع » است.
به نظر ميرسد با توجه به اهميت ادبيات در سابقۀ فرهنگي هنري، وجود تشكيك فقهي در تصويرسازي از نظر اسلام و تسلط فرهنگ كلام محوري، علم بديع ميتواند به عنوان نقطۀ شروع يك دسته نظرات زيبايي شناسي در جهت درك و تفسير ميراث فرهنگي هنري ايراني قلمداد گردد. دليل اين پيشنهاد اصطلاح شناسي مدون و دقيق علم بديع است كه در مواردي منحصر به زبان فارسي ست و در مهمترين موضوعات زيبايي شناسي همچون تشبيه، استعاره و مباحث مربوط به فرم است.
چكيده لاتين :
In search of theoretical foundations of Iranian and Islamic Aesthetics, normally words like “beauty” and “art” are being searched for in classic text of philosophy, theology and mysticism. As a result, such words are found in Iranian mysticism. Therefore, complex mystic guidelines and concepts are supposed to be the foundation of Iranian art. The present study intends to take a descriptive approach, and propose a different “starting point” in the search of aesthetic theory. This method is based on the importance of literature in Persian culture, and considers the historical establishment of an important field of study in literature “Badi” as a parallel field for aesthetics. Based on the historical importance of literature in Persian culture, religious limitations for illustration, and dominance of verbal culture, Badi can be proposed as a significant starting point for any aesthetic theory. The reason for this proposal is that Badi is the only field of study related to art that involves countless terminology for categorizing and evaluating important issues of any aesthetic theory like form, simile and metaphor.
