تعيين سطح زيان اقتصادي زنجرك خرما Ommatissus lybicus (Hemiptera: Tropiduchidae) در دو رقم تجاري خرما در جنوب ايران

Determination of economic injury level of Ommatissus lybicus (Hemiptera: Tropiduchidae) on two commercial date cultivars in southern Iran

زنجرك خرما، Ommatissus lybicus Bergevin (1930)، يكي از آفات كليدي خرما در ايران است كه باعث كاهش چشمگير كيفيت و كميت خرماي توليدي مي شود. مطالعه حاضر با هدف تعيين سطح زيان اقتصادي O. lybicus روي دو رقم تجاري خرما در سه استان خرماخيز جنوبي كشور انجام شد. تعيين سطح زيان اقتصادي زنجرك خرما با روش پديگو انجام شد. براي اين منظور، در هر يك از استان هاي كرمان (بم)، فارس (فراشبند) و بوشهر (تنگه زرد) يك نخلستان آلوده به زنجرك خرما انتخاب شد. آزمايش در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با هفت تيمار و سه تكرار اجرا شد. هر واحد آزمايشي شامل سه درخت هم سن بود كه از درخت وسط نمونه برداري انجام شد. ما از دو روش آلودگي طبيعي و مصنوعي با استفاده از حشره كش ها به تراكم مورد نظر در O. lybicus رسيديم. ارزيابي ها بر اساس ثبت هفتگي تعداد پوره ها و قطرات عسلك انجام شد. علاوه بر اين، در پايان فصل و در زمان برداشت، وزن كل خرماي برداشت شده تعيين شد. نتايج نشان داد، سطح زيان اقتصادي در سال هاي مورد بررسي بر اساس تعداد پوره هاي زنجرك خرما در هر برگچه از برگ درخت خرما، روي رقم زاهدي 1/06 و 0/34 پوره در فراشبند و 0/28 و 0/88 پوره در تنگه زرد در سال هاي مورد بررسي بود. اين مقادير در بم روي رقم مضافتي در سه سال متوالي 1392، 1393 و 1394 به ترتيب 0/27، 0/25 و 0/1 پوره بود.

Dubas bug, Ommatissus lybicus Bergevin (1930), is one of the key pests of date palms in Iran, which drastically reduces the quality and quantity of dates produced. The Present study aimed to determine economic injury level of O. lybicus on two commercial date cultivars in three main date palm growing provinces of southern Iran. The economic injury level of dubas bug on date palm was estimated by Pedigo method. A date palm grove infested by dubas bug was chosen in Kerman (Bam), Fars (Farashband), and Bushehr (Tang-e Zard) provinces. The study was conducted in randomized complete block design with seven treatments replicated three times. Each experimental unit consisted of three identical trees in which the sampling was performed on the middle tree. We reached the intended densities of O. lybicus using natural and artificial infestation by using insecticides. The assessment was made based on the weekly recording the number of nymphs and honey droplets. In addition, the total weight of the harvested date was determined at harvesting. The results showed that EIL based on the number of nymphs/leaflet of date palm leaf on Zahedi cultivar were 1.06 and 0.34 nymphs for Farashband, respectively, and 0.28 and 0.88 nymphs for Tang-e Zard in studied years. The values for Bam on Mazafati cultivar in the three consecutive years of 2013, 2014 and, 2015 were 0.27, 0.25, and 0.10 nymphs, respectively.