ارزيابي اثرات احداث تصفيه‌خانه‌هاي فاضلاب شهري و كشاورزي بر بهبود روند كيفي و آلودگي رودخانه دز

Evaluating the Effects of Constructing Urban and Agricultural Wastewater Treatment Plants on Improvement of Quality and Contamination Trends of Dez River

تحقيق حاضر با هدف بررسي شرايط كيفي و ارزيابي اجراي تصفيه ­خانه ­هاي فاضلاب شهري، كشاورزي و صنعتي بر روند آلودگي و كيفيت رودخانه دز، در 133 بازه و با استفاده از نرم­ افزار QUAL2K انجام شد. مدل طي سناريوي اول با در نظر گرفتن شرايط واقعي تخليه آلاينده ­ها براي تيرماه سال­هاي 93-87 مورد واسنجي و صحت­ سنجي قرار گرفت. نتايج نشان داد از بين پارامترهاي اكسيژن محلول (DO)، اكسيژن مورد نياز بيولوژيكي (CBOD)، نيتروژن نيتراتي (N-NO3) و هدايت الكتريكي (EC)، شدت آلودگي BOD و EC بالا مي­باشد. در سناريوي دوم طرح تصفيه­ خانه بر روي چهار منبع نقطه ­اي مشخص با آلودگي بالا انجام شد و وضعيت رودخانه از نظر آلودگي BOD تا حد قابل قبولي بهبود يافت. اجراي سناريوي سوم با توجه به استاندارد تخليه فاضلاب­ها به آب­هاي سطحي (حداقل مقدار 2 ميلي­گرم بر ليتر براي DO و حداكثر مقادير 30 و 50 ميلي­گرم بر ليتر براي BOD و NO3) انجام شد كه ضمن كاهش BOD مقدار EC نيز كاهش يافت. در نهايت مشخص شد احداث تصفيه ­خانه به‌تنهايي براي تمامي منابع آلاينده امري پرهزينه و غيرممكن به نظر مي­رسد؛ بنابراين بهتر است فاضلاب شهر دزفول، پساب پرورش ماهي، مجتمع هفت­تپه و كارخانه كاغذسازي پارس تصفيه گردد؛ اما در خصوص زهكش­ هاي كشاورزي اقدامات اصلاحي مانند اصلاح در نوع سيستم­هاي آبياري، كودهاي مصرفي، الگوي كشت منطقه و غيره در مبدأ صورت گيرد.

Dez River, as the third largest river of Iran, plays a major role in the economic, social, and environmental life of the north part of Khuzestan Province. The urban, industrial, and agricultural wastewater along with the sugar cane project have confronted the river life with challenges, especially in critical sections. The population growth, the reduction in river discharge, and inter-basin water transfer projects have a direct effect on the escalation of river pollution. Considering the recent investments conducted by the government in order to construct treatment plants in the region, the aim of this study was to investigate the trend of qualitative changes and then to evaluate the effects of implementing municipal, agricultural, and industrial wastewater treatment plants on the quality and contamination of the river, especially in sensitive sections.