تحليل كاربردي مقادير تبخيرتعرق برآورد شده از تصاوير ماهواره‌اي در شناسايي مناطق با پتانسيل صرفه جويي مصرف آب در حوضه آبريز درياچه اروميه

Practical Analysis of Estimated Evapotranspiration Values from Satellite Imagery to Identify Potential Water Conservation Areas in Urmia Lake Basin

در سالهاي گذشته، مطالعات متعددي براي برآورد تبخيرتعرق گياهان به روشهاي مختلف در سطح حوضه آبريز درياچه اروميه و يا به‌صورت موضعي انجام شده است. در بسياري از اين مطالعات امكان سنجي برآورد مصرف واقعي آب با الگوريتم هاي مختلف مورد بررسي قرار گرفته شده است. در حاليكه هدف از انجام اين مطالعه استخراج يك نتيجه كاربردي در راستاي تحقق اهداف احياي درياچه اروميه بود. مقادير تبخيرتعرق برآورد شده از تصاوير ماهواره‌اي با استفاده از الگوريتم SEBAL و مقايسه آن با مقادير بارندگي در پهنه هاي مختلف به منظور مكانيابي مناطق تحت آبياري انجام شد. از نتايج اين بررسي مناطق با مصرف بالاي آب (Hot_Spots) در سطح حوضه استخراج شد. اين مناطق مي تواند معرف مناطق با حداكثر پتانسيل صرفه جويي آب باشند. مقادير برآورد شده تبخيرتعرق واقعي (ETa) با استفاده از تصاوير ماهوارهاي در مقايسه با مقادير بارندگي (P-ETa=باران مازاد بر مصرف (+) يا نياز خالص آبياري (-)) براي سال­هاي زراعي 2014-2013 و 2015-2014 در پهنههاي مختلف حوضه استخراج شد. بررسي­ ها نشان داد در نواحي غربي (دشت اروميه) و جنوب شرقي درياچه (دشتهاي مياندوآب و مهاباد) و در قسمت­هايي از مناطق شمال شرقي و شمال غربي (سراب و سلماس) مقادير مصرف واقعي به مراتب بيشتر از ميزان بارندگي بوده كه بيانگر سطح بالاي اراضي تحت آبياري در اين مناطق است. بررسي نقشه هاي كاربري اراضي نيز تراكم بالاي اراضي تحت آبياري را در اين مناطق نشان مي دهد. درنتيجه، شناسايي مناطق تحت آبياري و داراي پتانسيل بالاي صرفه جويي ميتواند براي پياده سازي و اجراي طرح هاي الگويي (pilot) صرفه جويي مصرف آب و در راستاي تامين حقابه از دست رفته درياچه راهگشا باشد.

In recent years, several studies have been carried out to estimate evapotranspiration of crops in different ways at Urmia Lake basin or locally. In many of these studies, the feasibility of estimating the actual water-use has been investigated with different algorithms. The purpose of this study was to extract a practical result in order to achieve the aims of restoring Lake Urmia. Estimated evapotranspiration values using SEBAL algorithm were compared with rainfall values in different zones to locate irrigated areas. From the results of this study, areas with high water consumption “Hot spots” were extracted at the basin. These areas can represent areas with maximum water saving potential. Estimated actual evapotranspiration (ETa) values using satellite images compared with rainfall values (P-ETa = (+) rainfed or = (-) net irrigation requirement) for the years 2013-14 and 2014-15 were extracted in different zones at basin. The results showed that actual evapotranspiration values in the western (Urmia plain), south-eastern lakes (Miandoab and Mahabad plains), and in parts of the northeast and northwest (Sarab and Salmas) were much higher than the amount of rainfall. Which indicates the high concentration of irrigated lands in these areas. Land use maps also showed high density of irrigated land in these areas. In result, identifying irrigated areas with high water saving potential can be to implement water saving pilot schemes and to provide the lost water of the lake.