معناشناسي واژه‌‌ي «وعد» و مفاهيم تربيتي آن در قرآن كريم

«وعد» از واژگان پركاربرد قرآن كريم است كه در لغت به معني عهد مي‌باشد و در اصطلاح عبارتست از تعهّد كردن به انجام أمري، خواه آن أمر خير باشد يا شرّ، و اختصاص پيدا كردن به يكي از آنها بواسطه قرينه، معين مي‏شود. بررسي دقيق اين واژه و مفاهيم آن، مي تواند زمينه ي فهم بهتر مفاهيم و آموزه هاي قرآني را فراهم سازد. اين پژوهش با روش معناشناسي به‌تبيين معناي واژه ي «وعد» در قرآن پرداخته، سپس مفاهيم تربيتي مترتب بر آن را مورد بررسي قرار داده است. براساس يافته‌هاي پژوهش كه با تحليل كاربردها و استخراج مفاهيم واژگان انجام گرفته است، مشخص گرديد كه مؤلفه هاي معنايي واژه ي وعد بر حسب وجوه اشتراك به دو دسته تقسيم مي شود: دسته اي اول از مؤلفه هاي معنايي «وعد» مربوط به وعده يا    وعده هاي خداوند است كه در آيات متعددي وعده يا وعده هايي به خداوند نسبت داده است؛ و اين دسته خود در دو طيف(مصداق) قابل تقسيم بندي است: الف) مقصود از وعده ي الهي، دلالت زباني و قولي است كه به عنوان وعده اي از جانب خداوند تصريح شده است. ب) مقصود از وعده ي الهي، سنّت ها و قوانيني است كه به عنوان امور تكويني الهي در نظام هستي جريان دارد. دسته ي دوم از مؤلفه هاي معنايي «وعد» مربوط به وعده يا وعده هاي انسان است كه به صورت دلالت زباني و قولي مي باشد و در برخي از آيات به برخي از انسان ها نسبت داده شده است. همچنين مشخص شد كه وعده هاي الهي به لحاظ تربيتي، مفاهيم مختلفي دربردارد و در يك دسته بندي مي توان مفاهيم تربيتي مترتب بر آن را در دو حوزه برشمرد و مؤثر دانست: الف) حوزه ي شناخت؛ شامل همچون: خداشناسي، انسان شناسي و هستي شناسي. ب) حوزه ي عمل؛ از جمله: ازدياد ايمان و ترغيب و تشويق.