جايگاه منافع ملي در سياست خارجي از منظر قرآن

هدف پژوهش حاضر واكاوي و تحليل نظريه‌ها و مكاتب مرتبط با «منافع ملي» با رويكرد قرآني بود. در اين راستا و با روش توصيفي-تحليلي، منافع ملي از منظر رئاليست‌ها (واقع‌گرايان) و ايده‌آليست‌ها (آرمان‌گرايان) و از منظر اسلام مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد، اسلام منافع مادي را رد نمي‌كند، بلكه تلاش براي بدست آوردن آن را به عنوان يك امر عقلايي به رسميت مي‌شناسد. آنچه از نظر قرآن مردود است، منحصر دانستن منفعت در منافع مادي و تأمين آن از هر طريق ممكن است. قرآن، به مليّت و قوميتي كه امروز ميان مردم مصطلح است، اصالت نمي‌دهد و هرگونه امتيازطلبي و برتري‌جويي بر پايه آن را مردود مي‌داند. با اين همه، وجود ملت‌ها به معناي اقوام مختلف را نه تنها به عنوان واقعيتي غيرقابل انكار مي‌پذيرد، بلكه تمايز مردمان را بر پايه مليت و قبيله براي شناسايي آنان لازم مي‌داند. در نظر گرفتن منافع ملي در سياست خارجي يك كشور و در تعامل سياسي، اقتصادي، فرهنگي وغيره با ديگر كشورها، از نظر قرآن اشكالي ندارد. توجه به منافع ملي يك كشور به معني تجاوز به منافع ديگران و ناديده گرفتن حقوق آنان نيست.