ظرفيت‌سنجي منابع فقه سياسي شيعه در مباحث مكاسب محرمه

هدف پژوهش حاضر پاسخ به اين پرسش بود كه از موضوعات مكاسب محرمه به عنوان يكي از گسترده‌ترين موضوعات فقه، چگونه مي‌توان در تبيين مباني و منابع فقه سياسي بهره جست؟ در اين راستا، پژوهش حاضر با روش تحليلي توصيفي به واكاوي ظرفيت‌‌هايي از فقه سياسي موضوعات مكاسب محرمه پرداخته است. قواعد و مسائل فقه سياسي و منابع اجتهاد در فقه سياسي كه با بررسي رويكرد فقها در استنباط موضوعات سياسي در مباحث مكاسب محرمه قابل شناسايي است، عمده مباحث مورد بررسي در اين پژوهش بودند. مهم‌ترين نتايج تحقيق، شناسايي ظرفيت موضوعات مكاسب محرمه در شناسايي منابع تكميلي براي اجتهاد در فقه سياسي است كه مي‌توان ضروت توجه به عقل، نظارت مقاصد شريعت و نيز توجه به مقتضيات زمان و مكان را به عنوان اين منابع نام برد. بدين صورت كه عقل مي‌تواند نقش مهمي در تعيين حدود موضوعات احكام سياسي و نيز تشخيص ملاك اهم در موقعيت تزاحم در فقه سياسي داشته باشد. كاركرد مقاصد شريعت را نيز مي‌توان در تفسير نصوص در فرايند استنباط احكام شرعي و نيز شناخت ملاك اهم در موقعيت‌هاي تزاحم پس از استنباط مورد توجه قرار داد. در رويكردهاي معاصر به فقه سياسي مانند رويكرد امام خميني، توجه به مقتضيات زمان و مكان نيز به عنوان منابع تكميلي در اجتهاد و تشخيص مصلحت در مسائل فقه سياسي مورد استفاده قرار گرفته ‌است.