ارزيابي ژنوتيپ‌هاي برنج اميد بخش براي مقاومت كرم ساقه خوار نواري برنج، ( suppressalis (Lepidoptera: Crambidae در شرايط مزرعه

Evaluation of promising rice genotypes for resistance to rice striped stem borer, Chilo suppressalis (Lepidoptera: Crambidae) in paddy field conditions

هدف از اين مطالعه شناسايي لاين‌ها(ژنوتيپ‌هاي) برنج مقاوم به ساقه‌خوار نواري برنج و تعيين خصوصيات گياهي مرتبط با مقاومت است. در اين پژوهش از مجموع 63 لاين برنج در طول سال هاي1396-1395تحت شرايط آلودگي طبيعي مورد ارزيابي قرار گرفت. اين لاين ها داراي تغييرات قابل توجهي در ارتفاع گياه (149-84/39 سانتي متر)، قطر ساقه (6/3-3/7 ميلي متر)، طول خوشه (32/9-21/1سانتي متر)، تعداد لارو (69/50-3/83 عدد)، دوره رشد (138-108روز)، درصد خوشه هاي سفيد شده (11/72-1/11 درصد) و عملكرد دانه (8/2-3/7 تن در هكتار) در ارتباط با آفت مذكور از خود نشان دادند. نتايج نشان داد كه درصد آلودگي خوشه هاي سفيدشده به طور معني‌داري با ارتفاع گياه، قطر ساقه و طول خوشه رابطه دارد.همچنين كاهش عملكرد دانه با افزايش قطر ساقه، افزايش آلودگي و سفيد شده خوشه ها ارتباط معني‌داري وجود داشت. تجزيه خوشه اي بر اساس ويژگي هاي مورفولوژيكي مورد مطالعه نشان داد كه تمام ژنوتيپ ها به سه گروه تقسيم شدند. به طوري كه، ژنوتيپ‌هاي 8، 26 و 29 به ترتيب در كلاس هاي A، B و C قرار گرفتند. در ميان تمام ژنوتيپ ها، لاين گروه سوم (كلاس C) مي تواند به عنوان ژنوتيپ‌هايي براي برنامه‌هاي اصلاحي براي دستيابي به ارقام برنج جديد متحمل به كرم ساقه‌خوار نواري استفاده شوند.

The objective of this study was to identify rice lines (genotypes) resistant to striped stem borer and to determine plant characteristics associated with resistance. In this research, a total of 63 rice lines were evaluated in the field under natural infestation conditions during 2016- 2017. The lines exhibited considerable variation for plant height (84.30-149 cm), stem diameter (3.7-6.3 mm), panicle length (21.1-32.9 cm), number of larvae (3.83-69.50), growth period (108-138 days), white heads infestation (1.11-11.72 %) and grain yield (3.7-8.2t.ha-1)in relation to the mentioned pest. The results showed that the white heads infestation percent had significantly correlated with plant height stem diameter and panicle length. an‎d also, there was a significantly correlated the decrease of grain yield by increasing the stem diameter, more infestation and white heads. The cluster analysis based on the studied morphological characteristics showed that all genotypes were classified into three groups. So that, 8, 26 and 29 genotypes was located in A, B and C classes, respectively. Among all the genotypes, the lines of the third group (Class C) can be used as a source for breeding programs to achieve the new rice cultivars which is to be tolerant to rice striped stem borer pest.