اثر تغيير اقليم بر ارزش افزوده كشاورزي ايران

در دهه هاي آينده، تغيير اقليم به‏ ويژه بخش كشاورزي كشورهاي در حال توسعه را با پيامدهاي زيان بار مواجه خواهد كرد. با توجه به اهميت اين پيامدها، مطالعه حاضر با هدف تحليل اثر متغيرهاي اقليمي بر ارزش افزوده بخش كشاورزي ايران صورت گرفت؛ و بدين منظور، از داده هاي پنل استاني براي دوره 1385 تا 1395 بهره گرفته شد. ارزيابي اثر تغيير اقليم بر ارزش افزوده با بهره‏ گيري از دو متغير دما و بارندگي به انجام رسيد و ساير متغيرهاي مؤثر بر ارزش افزوده بخش كشاورزي شامل نيروي كار، سرمايه مادي (زمين، موجودي دام و موجودي تجهيزات آبياري)، سرمايه انساني به صورت تعداد دانش آموختگان، سرمايه اجتماعي به ‏صورت تعداد خط تلفن روستايي و شاخص تجارت بودند. تجارت با استفاده از دو متغير سرمايه گذاري مستقيم خارجي و شاخص باز بودن تجارت لحاظ شد. بر اساس نتايج مطالعه، مشخص شد كه به ‏طور عمد، نوسان‏ها يا اختلاف از ميانگين متغيرهاي دما و بارندگي بر توليد بخش كشاورزي اثر معني دار دارد، به ‏گونه ‏اي كه انتظار مي رود يك درجه افزايش دما نسبت به ميانگين آن پنج درصد كاهش توليد را به ‏همراه داشته باشد؛ همچنين، يك درصد كاهش در بارندگي 0.3 درصد كاهش توليد را رقم خواهد زد. از ميان متغيرهاي سرمايه، سرمايه مادي به‏ عنوان مهم ترين متغير مساعدت‏ كننده به توليد شناخته شد. كشش توليد نسبت به سرمايه اجتماعي در سطحي بالاتر از سرمايه انساني و در محدوده 0.18-0.17 ارزيابي شد. اثر سرمايه ‏گذاري خارجي فاقد اهميت آماري بود، اما اثر منفي شاخص باز بودن در بخش كشاورزي احراز شد. با توجه به اثر منفي تغيير اقليم بر ارزش افزوده بخش كشاورزي، افزايش بهره وري استفاده از آب، يافتن ارقام با نياز آبي پايين و سازگار با شرايط كم آبي و خشكسالي و كاهش ضايعات آب توصيه مي شود.