حضور عناصر چهارگانه و زبان نمادين در سعادت‌نامه استرآبادي و ساقي‌نامه ترشيزي

نوشتار حاضر كوششي در جهت يافتن برخي از نمادها در ديوان سعادت‌نامه استرآبادي و ساقي‌نامه ترشيزي است. نمادها ‌در حقيقت مبيّن اشكال و مفاهيمي هستند كه ما نمي‌شناسيم و از آن‌جا كه نمادها بيانگر حالات رواني خاصّي از انسان ها هستند، مي‌توان با تأويل و تفسير آن‌ها در اشعار، به ويژگي‌هاي خاصّ رواني و جهان‌بيني شاعران دست يافت. ساقي‌نامه ظهوري ترشيزي و سعادت‌نامه نظام‌الدّين استرآبادي از جمله آثاري هستند كه تحقيقات كافي در مورد آن‌ها صورت نگرفته و بسياري از زواياي ارزشمند آن‌ها پنهان مانده است؛ بنابراين با استخراج نمادها در اين دو اثر، مي‌توان كمك شاياني به تفسير ابيات كرد. اين مقاله با هدف بررسي تطبيقي برخي نمادها در سعادت‌نامه نظام‌الدّين استرآبادي و ساقي‌نامه ظهوري ترشيزي مورد ارزيابي قرار گرفته است و بر آن است كه به سؤال‌هاي مطرح شده پاسخ دهد. پس از استخراج اين نمادها در هر دو ديوان، اين نتيجه به‌دست آمد كه نظام‌الدّين استرآبادي شناخت عميق و دقيقي از نمادها داشته و انگاره‌هاي كهن‌الگويي را با استفاده از عنصرخيال در سعادت‌نامه خود به‌طور ويژه‌اي به‌كار برده است. اين در حالي است كه ترشيزي، از موقعيّت‌هاي كهن‌الگويي در اثرش بهره نبرده است. اين پژوهش به شيوه نظري و به روش كتابخانه‌اي و از نوع تحليل محتوا است.