مطالعه روابط بين عملكرد دانه و برخي از صفات زراعي كلزا در شرايط تنش خشكي

Study of relationship between grain yield and some agronomic traits in rapeseed under drought stress conditions

به منظور مطالعه روابط بين عملكرد دانه و برخي از صفات زراعي در كلزا تحت شرايط تنش خشكي، ده رقم كلزا مورد بررسي قرار گرفتند. ارقام مورد بررسي در قالب طرح اسپليت پلات با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 89- 1388 كشت و ارزيابي شدند. فاكتور اصلي شامل آبياري مطلوب و تنش، فاكتور فرعي نيز شامل ارقام مورد بررسي بودند. در تجزيه واريانس تفاوت بين شرايط آبياري براي تمامي صفات بجز شاخص برداشت و تعداد روز تا 50 درصد گلدهي معني دار بود. تفاوت بين ميانگين تيمارها براي تمامي صفات بجز تعداد شاخه فرعي معني دار بود. اثر متقابل محيط و رقم براي هيچكدام از صفات معني دار نبود. در شرايط تنش خشكي بيشترين ميزان عملكرد دانه مربوط به ارقام ليكورد، ساري گل و RGS003 به ترتيب به ميزان 2878.88، 2426.54، 2012.00 كيلوگرم در هكتار بود. صفات ارتفاع بوته، تعداد غلاف در ساقه فرعي، تعداد روز تا 50 درصد گل دهي، عملكرد دانه در بوته و تعداد غلاف در ساقه اصلي بيشترين همبستگي و تاثير را بر عملكرد دانه داشتند. در تجزيه به عامل ها چهار مولفه اصلي اول 76.78 درصد از واريانس كل را توجيه نمودند. مولفه اول بيشترين اثر مثبت را با وزن هزار دانه و بيشترين اثر منفي را با تعداد دانه در غلاف داشت. اين مولفه به عنوان فاكتور وزن دانه نامگذاري شد. در مولفه دوم تعداد غلاف در ساقه اصلي و فرعي بيشترين اثر مثبت و تعداد روز تا 50 درصد گل دهي بيشترين اثر منفي را داشتند و اين عامل به نام تعداد غلاف نام گذاري شد. در مولفه سوم صفت عملكرد دانه در هكتار و تعداد دانه در غلاف بيشترين اثر مثبت و شاخص برداشت بيشترين اثر منفي را داشتند و اين عامل فاكتور عملكرد نام گذاري شد.

In order to study of relationship between grain yield and some agronomic traits in canola under drought stress conditions ten canola cultivars were used. These cultivars investigated in Split Plot design based Randomized Complete Block (RCB) design with 3 replications in 2010-2011. Main factor was containing normal and stress conditions, sub factor contain investigation cultivars. Different between main plots for all traits were significant except harvest index and days to 50% flowering. Analysis of variance showed that the differences between cultivars for all traits were significant except auxiliary stem no were significant. Environment and cultivar interaction were not significant. In drought stress conditions the highest Kernel yield was related to Licord, Sarigol, and RGS003, amount 2878.88, 2426.54, 2012.00 Kgr/ha respectively. Correlation and regression analysis showed that height of plant, number of pod in auxiliary stem, number of days till 50% of flowering, kernel yield in bush, and number of pods in main stem had the highest correlation with kernel yield. In factor analysis, the first four main components explain 76.78% of total variation. The first component showed that the most positive impact is related to the weight of 100 kernels trait and number of kernel in pad had the most negative impact. This component was named as weight of kernel. In the second component the number of pod in stem main and auxiliary stem had the most positive impact and the number of days till 50% of flowering had the most negative effect, so this factor named pods number. In the third component, Kernel yield and the number of kernel in pod had the most positive effect, and the harvest index had the most negative impact, so this factor