كليدواژه :
بانوگشسپ‌نامه , تهمينه‌نامه , فرامرزنامۀ كوچك , روايت‌هاي شفاهي , حماسه‌هاي عاميّانه
چكيده فارسي :
بانوگشسپ نامه منظومه اي است پهلواني در بيش از هزار بيت در ذكر دلاوري هاي بانوگشسپ، دختر رستم. درباره گوينده اين منظومه، فعلا اطلاعي نداريم؛ اما پژوهشگران درباره سده سرايش آن بحث هايي كرده و حدس هايي زده اند. شماري از محققان، منشا روايات بانوگشسپ نامه را متون پيش از اسلام مي دانند و ظاهرا بر همين اساس، سده سرايش آن را قرن پنجم نوشته اند؛ اما برخي ديگر به دليل آنكه در كتاب مجمل التواريخ، كه از شماري متون پهلواني قديم ياد مي كند، ولي نامي از بانوگشسپ نامه نمي برد، بر آن اند كه اين منظومه متعلق به سده ششم است و براي اثبات فرضيه خود دلايلي نيز آورده اند. در تازه ترين و علمي ترين پژوهش ها، دوره سرايش بانوگشسپ نامه، به سده هاي هفتم و هشتم هم رسيده است. از ديگر نكته هاي بحث برانگيز درباره منظومه بانوگشسپ نامه كه آغاز و انجامي ندارد، اين است كه در اصل متعلق به منظومه بزرگ تري از جمله فرامرزنامه كوچك است. در اين مقاله، نخست، با توجه به دلايلي مانند وجود ابياتي از ديگر منظومه هاي پهلواني در بانوگشسپ نامه، ارتباط ابيات پاياني تهمينه نامه با آغاز بانوگشسپ نامه و همچنين داشتن شماري مضامين داستاني عاميانه كه در طومارهاي نقالي هم ديده مي شود، نشان مي دهيم كه دوره سرايش بانوگشسپ نامه متاخرتر از زماني است كه تاكنون تصور مي شده است. سپس با بررسي و تطبيق مضامين داستاني آن با متون عاميانه، خواهيم گفت كه بلكه منشا روايت هاي بانوگشسپ نامه، روايات شفاهي و عاميانه است و برخلاف تصور رايج، هيچ قدمت و اصالتي ندارد.
چكيده لاتين :
Banu Goshasp Name is a heroic poem including more than a thousand verses about the bravery of Banu Ghashsp, Rostam’s daughter. At present, there is no information about the writer of this poem, but researchers have debated and speculated about the time of its composition. Some scholars have attributed Banu Goshasp Name to the 5th century, but some others have attributed it to the sixth century because it is not mentioned in the book Mojmal al-Tavarikh, which mentions some old heroic texts. They have also provided reasons to prove their hypothesis. However, one of the most recent studies has attributed the composition of Banu Goshasp Name to the seventh and eighth centuries. Another controversial point about Banu Goshasp Name is that this poem, which has no beginning and no end, actually belongs to a larger poem named Faramarzname-ye-Kuchak. In this article, with regard to the reasons such as the existence of verses from other heroic poems in Banu Goshasp Name, the connection of the final verses of Tahminehname with the beginning of Banu Goshasp Name, as well as a number of popular thematic stories that can be seen in narrative scrolls, we illustrate that Banu Goshasp Name was composed later than the time that has been imagined so far. Then, by examining and matching its narrative themes with folklore texts, we argue that the source of the narrations of Banu Goshasp Name is oral and folk narrations, and contrary to the popular belief, it is of no antiquity and originality.
