بررسي، تبيين و تحليلِ مضامين پايانِ‌جهاني در متون پساساساني (سدۀ نخست تا چهارم هجري)

سقوط ساسانيان افزون بر پيامدهاي سياسي، داراي پيامدهاي گستردۀ اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي بود كه جامعۀ زردشتي را در سده­هاي نخستين اسلامي تحت تأثير قرار داد. بازتاب بسياري از اين تغيير و تحولات، در متون پساساساني قابل بررسي است كه از منظر آسيب­شناسي و به منظور حفظ انسجام و وحدت دروني، آموزه­هاي گوناگوني را به جامعۀ مذكور تعليم مي­دادند. بسياري از اين آموزه­ها متأثر از مضامين پايانِ­جهاني بود كه در متون پساساساني مورد توجه قرار داشت. با فرض اين كه مضامين پايانِ­ جهاني زردشتي با توجه به شرايط جامعۀ ايراني در نخستين سده‌هاي اسلامي، داراي آموزه­ هاي گوناگون در حوزه ­هاي ديني، سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي بوده است، اين پژوهش به روش تاريخي و شيوۀ توصيفي-تحليلي و بر پايۀ مطالعات كتابخانه­ اي به بررسي اين مضامين در متون پساساساني مي­پردازد و نگرش‌هاي پايانِ­ جهاني دين زردشتي را در حوزه ­هاي مختلف بررسي مي­كند.

The fall of the Sasanian Empire, in addition to the political results, had extensive social, economic and cultural consequences that influenced Zoroastrian society in the first Islamic centuries. The reflection of many of these changes and developments could be examined in the post-Sasanian texts. From the pathological point of view and in order to maintain the internal cohesion and unity, they instructed various teachings to the mentioned society. Many of these teachings considered in the post-Sasanian texts were influenced by the apocalyptic themes. Assuming that apocalyptic Zoroastrian contents had different teachings in religious, political, social, cultural and economic fields in the first Islamic centuries, this paper studies them in the post-Sasanian texts and examines the apocalyptic attitudes of Zoroastrian religion in different fields using a descriptive-analytical method.