پديد آورندگان :
دستمرد، فرزانه دانشگاه آزاد اسلامي خرم آباد - گروه زبان و ادبيات فارسي , سپهوندي, مسعود دانشگاه آزاد اسلامي خرم آباد - گروه زبان و ادبيات فارسي , صحرايي, قاسم دانشگاه لرستان
كليدواژه :
سنايي و عطار , مصاديق و كاركردهاي پير , پير , تشابه و تفاوت , ادبيات فارسي
چكيده فارسي :
يكي از ابعاد لاينفك ادبيات عرفاني بحث توصيف پيران وارسته و خلوت نشيني است كه مردمان را به قطع تعلق و دلبستگي از عالم صورت و پيوستن به جهان معنا فرا ميخوانند و در سايه دلسوزيهاي بدون چشمداشت آنان، مس وجود سالكان نوسفر به طلاي ناب مبدل ميگردد. اگرچه در سير تفكر عرفاني بر نقش پيران و مشايخ همواره تاكيد شده است اما نظر عرفان نسبت به پيران و مشايخ الزاما يكسان نبوده و اين مفهوم نيز چون ساير مفاهيم عرفاني مسير تكاملي را طي نموده و روزبه روز به سوي پختگي و درك درستتر آن پيش رفته است؛ لذا شناخت و تبيين نگاه عارفان مختلف بويژه نگاه و انديشه سنايي و عطار به عنوان سرايندگان برجسته ادبيات عرفاني نسبت به اين موضوع اهميت ويژه اي دارد. در آثار عرفاني سنايي و عطار، از جمله ديوان اشعارشان، سيماي درخشان پيران و مشايخي به عنوان راهنمايان طريقت جلوه گر است كه همواره در تمامي مراحل سلوك به راهنمايي سالك ميپردازند.يكي از ابعاد قابل بررسي در ديوان پير غزنه و شيخ صاحبدل نيشابور كه در لابلاي پرده برداشتن از ويژگيهاي ظاهري و معنوي پيران دلباخته عرصه وصال بدان اشاره شده، بحث تعابير و مصاديقي است كه دو سراينده در راستاي معرفي پيران از آنها بهره برده اند. اين دو، گاه از تعابيري نظير شيخ، رند، ساقي، رهبر، مراد و مقتدا، صوفي، زاهد، شاه خرابات، تشنگان كمال، راسخان دين، صايمان نهار، قايمان ليل و... بهره ميگيرند و گاه پير فرزانه روحاني را به نام انبيا واولياي الهي نظير پيامبر(ص)، خضر(ع)، عيسي و نوح(ع)، سليمان و ابراهيم(ع) و حضرت علي(ع)گره ميزنند كه وجود معنويشان شفابخش بيماردلان و مايه اطمينان و آرامش سالكان عرصه وصال است. اين پژوهش درصدد است تا به شيوه توصيفي-تحليلي و از طريق واكاوي دقيق ديوان اين دو، به بررسي مفهوم، مصاديق وكاكردهاي پير بپردازد.
چكيده لاتين :
One of the inseparable aspects of mystical literature is the description of pious Pir and solitude who call people to cut off attachment to the world of form and join the world of meaning, and in the shadow of their unexpected compassion, the copper essence of new seekers becoming pure gold. Although the role of Pir and Sheikh have always been emphasized in the course of mystical thought, but mystics' views towards Pir and Sheikh have not necessarily been the same and this concept, like other mystical concepts, has undergone an evolutionary path and has progressed day by day towards maturity and a better understanding of it. Therefore, recognizing and explaining the view of various mystics, especially the view and thought of Sanai and Attar as prominent poets of mystical literature, is of special importance in this regard. In the mystical works of Sanai and Attar, including their poetry’s Divan, the brilliant image of the Pir and Sheikh as guides of the path is manifested, who always guide the seeker in all stages of seeking. One of the dimensions that can be studied in the Divan of Pir Ghazneh and Sheikh Sahebdel of Neishabour, which along with revealing the physical and spiritual characteristics of the beloved Pir in the arena of join, is the discussion of interpretations and examples that two poets have used to introduce the Pir. These two sometimes use expressions such as Sheikh, Rend, Saqi, Rahbar, Morad and Muqtada, Sufi, Zahed, Shah Kharabat, Teshnegan Kammal, Raskhan Din, Saeman Nahar, Qaeman Layl, and etc., and Sometimes the wise Pir is tied to the name of the prophets and saints such as the Prophet, Khedr , Jesus and Noah , Soliman and Abraham and Imam Ali whom their spiritual essence heals the sick and comforts the seekers in the arena of join. This research seeks to study the concept, examples and functions of Pir in a descriptive-analytical way and through a detailed analysis of the Divan of these two.
