تحليل استعاره هاي مفهومي قدرت و خوشه هاي معنايي مرتبط با آن در شاهنامه فردوسي

Analysis of conceptual metaphors of power and its related semantic clusters in the Shahnameh of Ferdowsi

استعاره در ديدگاه كلاسيك، از زبان تفكيك پذير بوده و آرايه اي براي پيرايه بندي كلام بوده است كه به صورت از پيش انديشيده به زبان وارد ميشده، تا اينكه بر اساس نظريه استعاره مفهومي ليكاف و جانسون (1980) بيان شد كه استعاره صرفا امري زباني نيست و نظام مفهومي انسان، اساسا استعاري است و استعاره اغلب به طور ناخودآگاه براي مفهوم سازي بسياري از مفاهيم انتزاعي حتي در زندگي روزمره بشر كاربرد دارد. مقاله پيش رو با هدف شناسايي انواع استعاره هاي مفهومي قدرت و خوشه هاي معنايي مرتبط با آن چون: جنگ، كين، ترس، خشم، داد و بيداد، تخت و تاج (نماد مفهوم انتزاعي سلطنت) و مرگ، در شاهنامه فردوسي به نگارش درآمد. مبناي نظري اين مقاله نظريه ليكاف و جانسون درباره استعاره مفهومي بوده است. با بررسي توصيفي انواع استعاره هاي مفهومي و استخراج نگاشتهاي مرتبط با آن اين نتيجه به دست آمد كه فردوسي براي مفهوم سازي قدرت و خوشه هاي مفهومي مرتبط با آن از حوزه هاي ملموس مفاهيم عيني همچون اشياء، مظروفات و بندرت از خوراك، مكان و جانداران براي حوزه مبدا بهره برده است. تحليل آماري استعاره هاي مفهومي نشان ميدهد كه استعاره هاي «هستي شناختي» با 67/79 درصد از نظر كاربرد در رتبه نخست و «استعاره هاي جهتي» با 07/17 درصد در رتبه بعدي قرار دارد و كمترين استفاده به «استعاره هاي ساختاري» با 25/3 درصد اختصاص دارد. ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ »اﺳﺘﻌﺎره ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﺎري« ﺑﺎ 3/25 درﺻﺪ اﺧﺘﺼﺎص دارد

Metaphor had been separated from the language in the Classic point of view and had been a figure of speech for paralysis of words, which it had been entered the language in a premeditated way until conceptual metaphor theory expressed by Lakoff and Johnson (1980). The theory suggests metaphor not only is a linguistic tool but also is a tool that enables people to use what they know about their direct physical and social experiences to understand more abstract things. In this paper, power as well as its related semantic clusters in the Shahnameh of Ferdowsi such as war, grudge, fear, anger, rampage, throne (conceptual symbol of the monarchy), and death are presented in order to understand different conceptual metaphors. The theoretical basis of this paper has been founded on Lakoff and Johnson’s conceptual metaphor theory. Investigation of descriptive studies of various conceptual metaphors and extraction of its related researches has been revealed that Ferdowsi employed the tangible domains of objective concepts such as objects, and rarely food, place, and living creatures for the domain of origin to conceptualize power and related conceptual clusters. Statistical analysis of conceptual metaphors shows that ontological metaphors as the highest one, orientational metaphors as the second one, and structural metaphors as the lowest one have achieved 79.67%, 17.07%, and 3.25%, respectively.