شناسايي تأثيرات عوامل اقليمي بر معماري مدرسه غياثيه خرگرد خواف

اقليم به‌عنوان عاملي تأثيرگذار در آسايش انساني، همواره موردتوجه و ساختمان‌ها و بافت شهري عمدتاً همساز با آن بنا مي شده اند. كوشش معماران سنتي نيز در آفرينش فضايي بوده است كه با توجه به شرايط دوران خود، بتواند آسايش كالبدي انسان را به همراه داشته باشد. بنابراين چنين فرضيه­اي مطرح مي‌شود كه چه‌بسا اقليم بيشتر از آنچه تصور مي‌شود، در شكل گيري معماري بنا، نقش دارد. با توجه به اينكه رمزگشايي پايداري معماري بومي از گذشته تا به امروز، همواره از موضوعات موردتوجه محققان بوده است و به‌منظور سنجش فرضيه مذكور، اين پژوهش سعي دارد ردپاي تأثيرگذاري اقليم را در مدرسه غياثيه خرگرد در خراسان جستجو كند. مدرسه غياثيه يادگاري از دوران تيموري و بنايي جاودان، واقع در روستاي خرگرد از توابع شهرستان خواف ‌محسوب مي گردد. منطقه‌اي كه از لحاظ اقليمي داراي آب و هواي كويري با تابستان هاي گرم و زمستان‌هاي سرد و نسبتاً خشك مي‌باشد. با اذعان به شرايط سخت اين حوزه اقليمي، به نظر مي‌رسد تنها راه مقابله با آن، براي دستيابي به رفاه و آسايش كاربران مدرسه، توجه ويژه به‌خصوصيات آب و هوايي منطقه است. بر اين اساس، هدف از پژوهش حاضر پاسخ به اين پرسش است كه اقليم در شكل‌گيري كالبدي و سازماندهي فضاهاي مدرسه غياثيه به چه ميزان نقش داشته است؟ و آيا اين تأثيرپذيري را مي‌توان عاملي براي جاودانگي اين مدرسه برشمرد؟ اين پژوهش با روش توصيفي-تحليلي و ابزار گردآوري اطلاعات كتابخانه اي و به‌ويژه مشاهده ميداني، به بررسي و تحليل معماري بناي موردمطالعه بر مبناي شاخصه‌هاي اقليم مي‌پردازد. نتايج اين بررسي نشان مي‌دهد كه اين شاخصه‌ها در اكثر مواقع، تنها عامل مهم شكل‌گيري كالبد و فضا بوده و در برخي موارد نيز تأثير بسزايي داشته است. در واقع معمار بنا با توجه به ويژگي‌هاي اقليمي منطقه، راهكارهاي معماري هوشمندانه‌اي ارائه داده است تا آسايش حرارتي ساكنان را فراهم آورد.