تحليل فضايي مناطق سيل‌زده و سيل‌خيز شهر نورآباد لرستان و مخاطرات آن

سيلاب‌ها از مهم‌ترين مخاطراتي هستند كه سبب وارد آوردن خسارات زيادي به نواحي شهري مي‌شوند. شهر نورآباد در استان لرستان يكي از شهرهاي است كه در معرض سيلاب قرار دارد. در اين تحقيق به شناسايي مناطق سيل‌زده و همچنين مناطق سيل‌خيز در محدودۀ شهري نورآباد پرداخته شده است. براي شناسايي مناطق سيل‌زده و مناطق مستعد وقوع سيلاب از مدل رقومي ارتفاع ۵ متر، نقشۀ توپوگرافي ۱:۵۰۰۰۰، تصاوير راداري سنتنيل ۱، اطلاعات مربوط به دِبي و ضريب زبري رودخانه به‌عنوان داده‌هاي تحقيق استفاده شده است. نرم‌افزارهاي ARCGIS، HEC-RAS و SNAP نيز ابزارهاي تحقيق محسوب مي‌شوند. اين تحقيق در چهار مرحله انجام گرفت كه در مراحل اول و دوم به‌ترتيب با استفاده از تصاوير راداري سنتنيل ۱ و بازديدهاي ميداني، مناطق سيل‌زده در فروردين ۱۳۹۸ مشخص شد. در مرحلۀ سوم، با استفاده از روش HEA-RAS مناطق سيل‌خيز شناسايي شد و در مرحلۀ چهارم، نتايج با هم مقايسه و ارزيابي شد. نتايج ارزيابي مناطق سيل‌زده با استفاده از تصاوير راداري و بازديدهاي ميداني بيانگر آن است كه بر اثر سيلاب فروردين ۱۳۹۸، به‌ترتيب ۵۶۲/۰ و ۲۱۲/۱ كيلومتر مربع از محدودۀ شهري با سيلاب مواجه شد. همچنين نتايج به‌كارگيري روش HEC-RAS‌ نيز نشان مي‌دهد كه ۵۴۲/۱ كيلومتر مربع از محدودۀ شهري نورآباد در معرض وقوع سيلاب با دورۀ بازگشت صدساله قرار دارد. ارزيابي و مقايسۀ نتايج استفاده از روش‌هاي مختلف بيانگر صحت نتايج به‌دست‌آمده است. در واقع مناطقي كه در بازديدهاي ميداني به‌عنوان مناطق مستعد سيلاب شناسايي شده است و در تحليل تصاوير راداري و نتايج حاصل از روش HEC-RAS، جزء مناطق مستعد سيلاب‌اند، در بازديدهاي ميداني نيز تأييد مي‌شوند. بر اين اساس، خسارت با دورۀ بازگشت صدساله ممكن است دست‌كم در حدود سه‌برابر خسارت سيلاب 1398 هزينه داشته باشد. پيشنهاد مي‌شود كه براي كاهش خسارت سيلاب و مديريت آن، ابتدا براي آزادسازي حريم صدسالۀ رود اقدام شده و سپس سد سيلاب‌گير در بخش كوهستاني حوضۀ نورآباد احداث شود.