علل اختلاف آراء انديشمندان مسلمان در باب اوصاف الهي

مسئلۀ شناخت صفات الهي ازجمله مباحث بسيار اختلاف‌انگيز در ميان پيروان اديان ابراهيمي بوده است. در اين ميان مسيحيان و مسلمانان، گوي سبقت را از سايران ربوده‌اند و البته تشتت آراء در آثار متفكران مسلمان، بسي مشهودتر است. ازآنجاكه دانستن علل اصلي اين اختلافات در روش‌شناسي پژوهش‌هاي بنيادي در مباحث ناظر به الهيات، تأثيرات قابل‌توجهي دارد و مانع ورود اهل تحقيق به برخي بيراهه‌هاست؛ نوشتار پيش‌رو در پي گردآوري و تحليل آن علل كوشيده است. با تتبع در آثار فريقين، اختلاف مزبور، معلول سه علت شناخته شد. مهم‌ترين آنها بروز اختلافات مذهبي پس از شهادت رسول الهي است كه به مهجوريت كتاب الهي و انقطاع سواد اعظم مسلمانان از حاملان رسالت نبوي انجاميد. اما دو امر ديگر، از خارج جامعۀ اسلامي با مباشرت خلفاي خودخوانده نشئت گرفته است: يكي نشر آراء مخلوط از حق و باطلِ اهل كتاب در ميان مسلمانان مبتدي به‌ويژه در عصر خليفۀ دوم و ديگر، ترجمه و نشر بدون برنامۀ آثار مختلف فيلسوفان يوناني در عهد عباسيان.