يهوديان و برخورداري از آزادي‌هاي مدني در دولت پيامبر صل الله عليه و آله

با تشكيل دولت ـ شهر مدينه از سوي پيامبرصل الله عليه و آله مهم‌ترين مسئلة فراروي دولت ايشان، يهوديان مدينه بودند. آنان بيشتر ساختارهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي شهر را در اختيار داشتند؛ بنابراين پيامبرصل الله عليه و آله در گام نخست با آنان پيمان‌نامه‌اي منعقد كرد، كه در آن مهم‌ترين شاخصه‌هاي آزادي‌هاي فردي و حقوق مدني منعكس شده است؛ تا جايي كه مفاد اين پيمان‌نامه نخستين و اساسي‌ترين سند حقوقي فراديني و فرامليتي قلمداد مي‌شود. بر اين اساس، پژوهش پيش روي به‌دنبال پاسخ دادن به اين پرسش است كه يهوديان در دولت پيامبرصل الله عليه و آله از چه موقعيت اجتماعي برخوردار بودند و حقوق اجتماعي و آزادي‌هاي مدني آنان تا چه ميزان محترم شمرده شده است؟ يافته‌هاي اين پژوهش كه با رويكرد توصيفي ـ تحليلي به تبيين موضوع پرداخته، بيانگر اين است كه يهوديان تا هنگامي كه به مفاد پيمان‌نامه پايبند بودند، حقوق سياسي و اجتماعي آنان محترم شمرده مي‌شد و پيامبرصل الله عليه و آله ضمن رعايت حقوق شهروندي يهوديان، آنان را مجبور به تغيير و ترك دين خودشان نكردند و يهوديان در جامعة اسلامي براي انجام فعاليت‌هاي اجتماعي، ديني و مذهبي خود از آزادي عمل برخوردار بودند؛ اما به‌دنبال نقض پيمان‌نامه، توطئه‌هاي مكرر، تحريك و همكاري با مشركين مكه، پيامبرصل الله عليه و آله با يهوديان پيمان‌شكن به مقابله برخاستند.