نقد تحليلي شرح‌هاي ختمي لاهوري و جمال آفتاب از منظر عشق و عرفان بر ديوان حافظ

فاقد عنوان لاتين

تا كنون شرح‌ها و تفسيرهاي زيادي بر ديوان حافظ نوشته شده است. اين شرح‌ها عمدتاً يا به طور كلي اشعار حافظ را عاري از گرايش‌هاي عرفاني مي‌دانند؛ يا تعبير و تفسير آن‌ها صرفاً عرفاني است و نگاهشان به تمامي غزليات يك نگاه عارفانه است. سؤال مهمي كه در اين مورد پيش آمده است، اين است كه آيا اين‌ گونه نگاه‌ها به ديوان حافظ منطقاً درست است يا راه ميانه‌اي هم وجود دارد؟ نگارنده بر اين باور است كه نگاه جزمي و صرفاً يكسويه به اين اثر هنري روا نيست. در اين مقاله تلاش شده است تا با تكيه بر چند بيت از ديوان حافظ و مقايسه دو شرح كامل عرفاني، غير عرفاني بودن بعضي از اشعار حافظ نيز مشخص شوند. دو تفسير عرفاني كه دست مايه تحقيق در اين مقاله قرار گرفته‌اند، عبارت‌اند از «جمال آفتاب و آفتاب هر نظر» از عليسعادتپرور كه در سال 1380 به چاپ رسيده است، و ديگري «شرح عرفاني ختمي لاهوري بر ديوان حافظ اثرابوالحسن عبدالرحمن ختمي لاهوري» كه در نيمه اول قرن يازدهم در هند به رشته تحرير درآمده است. خلاصه ماشيني: در اين مقاله سعي شده است از ميان شرح ها و تفسـيرهاي عارفانـه اي كـه بـر ديـوان حافظ نوشته شده اند، دو تفسير را كه از نظر زماني و مكاني بيش تـرين فاصـله را بـا هـم دارند و نيز از نظر تفسير تعداد غزليات ،كامل ترين تفسير هستند، مقايسه و بررسي شوند و با انتخاب پانزده بيت از ديوان حافظ كه اساسا راهي به تعبير عرفاني نمـيبرنـد، ناصـواب بودن و يكسويه نگري اين تفاسير را در تحليل و تعبير بعضي از غزليات نشان دهيم . 488نقد تحليلي شرح هاي ختمي لاهوري و جمال آفتاب از منظر عشق و عرفان بر ديوان حافظ / 489 در چنين حال و هوايي است كه مفسر و حافظ شناسي كه گرايش عرفاني دارد، تمـام سعي خود را به كار ميبندد كه ابيات بالا را هم تعبير عرفاني نمايد كه البته در ادامه اين مقاله بيش تر به اين ابيات خواهيم پرداخت . اكنون به فراخور حال اين مقاله به چند بيت مشخص از ديوان حـافظ كـه تفسيرهاي ختمي لاهوري و جمال آفتاب تعبير عرفاني از آن ها دارن ؛ اشاره شده و بنا به قراين موجود در غير عرفاني بودن آن ها بحث ميشود.

فاقد چكيده لاتين