تحليل جماعات تكفيري نوظهور براساس تئوري كاريزماتيك ماكس وبر

شكل‌گيري و رشد جماعات تكفيري نوظهور، از مهم‌ترين تحولات اخير كشورهاي غرب آسياست. در اين ميان از داعش به‌عنوان مهم‌ترين جماعت تكفيري نوظهور در جريان نوسلفي جهادي نام برده مي‌شود. فهم ماهيت، ساختار و عملكرد داعش، نيازمند به‌كارگيري چارچوبي تئوريك و متناسب است. از جمله تئوري‌هاي رايج در تحولات اجتماعي، تئوري كاريزماتيك وبر است كه به‌نظر مي‌رسد ميزاني از قدرت تحليلِ شكل‌گيري و عملكرد جماعات تكفيري از جمله داعش را واجد است. بر اين مبنا در اين مقاله با روش توصيفي- تحليلي تلاش شده است كه با استفاده از اين تئوري، ماهيت، چگونگي شكل‌گيري، ساختار و عملكرد داعش بررسي و تحليل شود. سؤال تحقيق اين است كه «آيا مي‌توان جماعت تكفيري داعش را مصداقي از تئوري كاريزماتيك وبر برشمرد؟» در اين زمينه با بررسي انديشه و آثار وبر، دو مدل از چگونگي «ساختار» و «شكل‌گيري و ماهيت جنبش كاريزماتيك وبري استخراج و با بررسي زمينه‌هاي شكل‌گيري و ماهيت، ساختار و عملكرد داعش با تطبيق مؤلفه‌هاي دو مدل تحليلي به جهت سنجش فرضيه مذكور آورده شده است. در انتها هم با ترسيم مدل مفهومي كه حاكي از چگونگي تطبيق تئوري و مصداق با نكات ترميمي بيان‌شده است مي‌توان اذعان كرد كه داعش مصداقي متناسب با كاريزماتيك وبر در بسياري از مؤلفه‌هاست.

no abstract