كليدواژه :
نفرين منابع , عملكرد اقتصادي , دولت رانت‌خوار , مدل‌هاي رانتخواري , ظرفيت توسعه
چكيده فارسي :
اين مقاله بررسي انتقادي شبه‌پارادايم نفرين منابع است، يعني اين ايده كه وفور مواد معدني و سوختي نتايج منفي بر توسعۀ كشورهاي كم‌ترتوسعه‌يافته دارد. به‌طور خاص، نظريۀ نفرين منابع به اين ايده مي‌پردازد كه وفور مواد معدني و سوختي باعث به‌وجودآمدن شكل‌هايي از مداخلات دولتي مي‌شود كه جلوي رشد را مي‌گيرند، رانتخواري را عميقاً تشديد مي‌كند و باعث گسترش فساد مي‌شود، كه از منظر سياست‌گذاري توسعه اين‌ها، همگي، اثرات و نتايج منفي و متعاقب آن موانعي براي توسعه و رشد در كشور به‌وجود مي‌آورد. اما شواهد تاريخي و سير پژوهش‌ها و مطالعات اخير نشان مي‌دهد عوامل ديگري نيز در توسعه‌نيافتگي كشورهاي داراي منابع طبيعي دخيل‌اند كه آثار پايدارتري بر روند توسعه‌يافتگي كشورها در سطوح تصميم‌سازي و سياست‌گذاري دارند. شواهدي چون تمركز دولتي، فساد فراگير سيستمي، ميزان ظرفيت سياست‌گذاري دولت و درمجموع اثرات آستانه‌اي (ظرفيت مالي دولت، ساختار مالكيت، و قابليت دولت در توسعۀ استراتژي‌هاي دوگانۀ رشد) توانايي اين را دارند كه فرايند توسعۀ يك كشور را با آثار منفي خود به ورطۀ انحراف بكشانند و درنهايت از رشد آن جلوگيري كنند. اين مقاله به بيماري هلندي، دولت رانت‌خوار، و نسخۀ رانتخواري نفرين منابع مي‌پردازد و به اين نتيجه مي‌رسد كه مفاهيم يادشده ازلحاظ نظريه و شواهد با كم‌بودهاي بسياري روبه‌رو هستند. هم‌چنين، عوامل مؤثر بر تعيين آستانۀ رفاه را در كشورهاي درحال‌توسعه هم شناسايي مي‌كند. پايين اين آستانه ريسك نفرين منابع خيلي بالا مي‌رود.
چكيده لاتين :
This article is a critical review on the topic of resource curse paradigm, which is the idea that the abundance of minerals and fuels can have negative effects on the development of less developed countries. In particular, resource cursing theory suggests that the abundance of minerals and fuels leads to the formation of government intervention that hinder growth, deepen rent-seeking, and spread corruption, all of which in terms of development policy can cause negative and consequential effects on the development and growth of a country. However according to historical evidences, recent researches, and related studies, there are other factors involved throughout the underdevelopment of countries which possess natural resources that can cause more lasting effects on the development of countries at the decision-making and policy-making levels. Certain factors such as government focus, pervasive systemic corruption, government policy-making capacity, and overall threshold effects (government financial capacity, ownership structure, and government capability in developing dual growth strategies) have the potential to negatively influence a country's development process and have it deviated towards its abyss and eventually prevent it from growing. Next to dealing with the Dutch disease, rent-seeking state, and rent-seeking version of the curse of resources, the present article concludes that these concepts are in short supply in terms of theory and evidence. This work also identifies the factors that can influence the determination of welfare threshold in developing countries, which suggests that as the threshold is lowered, the risk of cursing resources becomes higher.
