زمين و آسمان بر محور استعاره (روند استعاري معنابخشي به پديده هاي طبيعي بر پايه استعاره هاي جهتي)

The Ground and the Sky on the Axis of Metaphor (The metaphorical process of sense-giving to the natural phenomena funded on the orientational metaphors

سازوكار استعاري ذهن در معنابخشي به جهان، نقطه محوري اين تحقيق است. نظريه معاصر استعاره كه نقش استعاره را در معنابخشي به جهان اطراف مطرح مي كند، يكي از دستاوردهاي مهم زبان شناسي شناختي است. از ميان انواع استعاره هاي مفهومي كه اين نظريه به تشريح آن ها مي پردازد، استعاره هاي جهتي به آن نوع از استعاره اشاره دارد كه پديدارهاي جهان را به واسطه جهات، براي ما معنادار مي كند. آن چنان كه در اين تحقيق نشان داده ايم، شايد براي شمار بسياري از اهالي زبان، آشكار نباشد كه چگونه پديده هاي طبيعي، به دليل جايگاه قرارگيري شان در جهات، با مفاهيم انتزاعي مرتبط دانسته مي شوند و به صفاتي متصف مي شوند كه هرچند در عميق ترين لايه هاي دانش زباني ما نهفته است، در حقيقت هيچ ارتباط ذاتي ميان آن صفات و آن پديده هاي طبيعي وجود ندارد. در تحقيق حاضر، با ارايه نمونه هايي از بزرگ ترين متون ادبي فارسي نشان داده ايم كه چگونه بشر، مفاهيمي را از حوزه تجربه هاي ديني، معنوي، فيزيكي، عاطفي، جنسيتي و... به عاريه مي گيرد و بر پديده هاي جهان طبيعي فرامي افكند. همچنين كوشيده ايم تبيين كنيم كه اين فراافكني بر مباني مربوط به جهت و جهتمندي استوار است. اين نمونه ها در عين حال كه روند معنادار شدن جهان از طريق استعاره را بر ما روشن مي سازند، نقش انكارناپذير متن ها را در تثبيت استعاره ها، نهادينه شدن آن ها و ابلاغ آن ها به گويندگان اعصار بعد بازگو مي كنند.

Metaphorical mechanism of mind in sense-giving to the world is the pivot point of this research. The Contemporary Theory of Metaphor which maintains the role of metaphor in sense-giving to the world, is one of the biggest achievements of Cognitive Linguistics. Amongst different kinds of Conceptual Metaphors classified by this theory, Orientational Metaphors involve ways of sense-producing for the world's phenomena via the orientations. As we showed in this research, it might be intangible for a lot of speakers of a certain language how the natural phenomena get connected to spiritual concepts and characteristics – due to their orientational situation-, while there is no essential or natural relation between these concepts and those natural phenomena. By presenting some evidence of the main Persian literary texts, we have shown how the human kind borrows concepts from the theological, spiritual, emotional, physical, and sexual domains and projects them to the domain of natural phenomena. We are also trying to clarify that this projection is funded on the Orienational basis. These evidence declare the process of sense-production for the world through metaphors, and point to the undeniable role of literary texts in stabilization and internalization of conceptual metaphors and handing them over to the next generations.