كاهش سوگيري‌هاي قضاوتي حسابرسان در هنگام ارزيابي انگيزه‌هاي رفتاري مثلث تقلب براساس استاندارد حسابرسي 240 ايران

هدف:طبق استاندارد حسابرسي شماره 240، حسابرس اولاً وظيفۀ تشخيص، ارزيابي، كسب شواهد و برخورد مناسب با خطر تقلب، ثانياً برنامه ريزي و قضاوت متفاوت در دو سطح احتمال ريسك پايين و بالاي تقلب، ثالثاً استفاده از انگيزه هاي رفتاري، شامل انگيزه هاي رفتاري مثلث تقلب و رابعاً تفكيك ريسك تقلب از ريسك اشتباه را برعهده دارد. براين اساس، هدف اين پژوهش، تعيين تأثير تفكيك سازي مذكور در كاهش اشتباه قضاوت حسابرسان و در هنگام ارزيابي انگيزه هاي رفتاري تقلب، در دو سطح ريسك پايين و بالاي ريسك تقلب هست. روش:پژوهش حاضر از نوع علّي مقايسه‌اي و به صورت طرح عاملي 3*2 برنامه‌ريزي و اجرا گرديد. جامعه آماري اين مطالعه، حسابرسان ارشد و شاغل در موسسات حسابرسيبوده كه از بين آنان، تعداد 77 حسابرس با استفاده از دو سناريو به ارزيابي ريسك تقلب پرداختند. بدين نحو كه به صورت تصادفي 42 نفر از آنان به سناريوي ريسك بالا و 35 نفر به سناريوي ريسك پايين تخصيص يافته و براساس سه روش ارزيابي غيرمنفك، منفك و گروه‌بندي به ارزيابي ريسك تقلب پرداخته‌اند. يافته‎ها:نتايج پژوهش حاكي از افزايش حساسيت حسابرس به ريسك كلي تقلب و ناشي از به كارگيري منفك سازي است. علي رغم اين، استفاده از روش منفك سازي، منجر به افزايش حساسيت حسابرسان به ريسك هاي فرصت و انگيزه نشده است. نتيجه‎گيري: استفاده از روش منفك مي تواند موجب افزايش توجه حسابرس به سطوح بالاي ريسك تقلب گردد. اما، روش منفك و غيرمنفك و بدون ملاحظه سطح ريسك، بر ارزيابي ريسك كلي تقلب تأثيري ندارد.