ارزيابي كاربست الگوي طرح‌جامع در محيط برنامه‌ريزي شهري ايران

اهداف: انتقادات فراوان و ماندگاري درازمدت و كمابيش بي‌تغيير الگوي طرح‌جامع كاربستي در سپهر برنامه‌ريزي ايران، وارون بر ناپايداري‌هاي گسترده‌ پيش و پس از انقلاب اسلامي 1357 گزاره‌ كليدي پيوند شيوه‌ برنامه‌ريزي و محيط برنامه‌ريزي كه تاكنون از ديد دور مانده است را نمايان مي‌كند. هدف اين پژوهش ارزيابي كاربست اين الگو در محيط برنامه‌ريزي ايران بود.روش‌شناسي‌: در روند پژوهش، به كمك روش پژوهش اسنادي، گزاره‌هاي سبك برنامه‌ريزي و دستگاه كاوش سبك برنامه‌ريزي روشن شد و به كمك روش پژوهش تحليلي توصيفي و شيوه‌هاي استدلال قياسي و استنتاجي، شناسه‌هاي دو گروه محيط برنامه‌ريزي ايران و عامل‌هاي گزينش سبك برنامه‌ريزي سازگار با محيط برنامه‌ريزي ايران كه نماگرهاي دستگاه كاوش سبك برنامه‌ريزي را روشن مي‌كند، بررسي و ارزيابي شد.يافته‌ها: كلان‌تصوير محيط برنامه‌ريزي ايران، داراي ويژگي‌هايي همچون ناپايداري نگاره؛ تاريك‌روشني چشم‌انداز آينده؛ چيرگي سامانه‌ سياسي و ساختار حكومت بر محيط برنامه‌ريزي؛ ناپايداري جامعه با شكاف‌هاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و غيره و داراي سيماي اختصاصي ايراني اسلامي، است و عامل‌هاي نقش‌انداز در ارزيابي سبك برنامه‌ريزي نشان‌دهنده‌ ناپايداري نگاره ؛ كل‌گرايي نگاره‌ جامعه ؛ پهناوري گستردگي ديد نگاره ؛ اندك‌بودن در مهارداشتن محيط برنامه‌ريزي از سوي نهاد برنامه‌ريز ؛ زيادبودن ناوابستگي نهاد برنامه‌ريز به برنامه‌ريزي؛ سياسي‌بودن نقش برنامه‌ريز در فرايند برنامه‌ريزي و بلندبودن زمان‌بري دروني و زمان‌بري بروني كنش برنامه‌ريزي است. نتيجه‌گيري: سبك برنامه‌ريزي همكنش با محيط برنامه‌ريزي ايران ، در راستاي رويكرد برنامه‌ريزي به برنامه‌ريزي فرايندي (پويا) با چارچوب‌هاي زمان‌دار بازنگري ؛ در راستاي بررسي و ارزيابي به برنامه‌ريزي جامع خردمندانه و در راستاي برنامه‌ريزي‌كردن به برنامه‌ريزي هنجاري گرايش دارد و روي‌هم‌رفته، گرايش‌هاي يادشده نشانگر ناسازگاري الگوي طرح‌جامع كنوني با ويژگي‌هاي محيط برنامه‌ريزي ايران است و برنامه‌ريزي جامع خردمندانه مي‌تواند سازگارترين سبك برنامه‌ريزي هم‌راستا با بايستگي‌هاي محيط برنامه‌ريزي ايران باشد.