بررسي رابطه تسامح و قدرت سياسي در انديشه صوفيان عصر ايلخانان

Investigating the Relationship between Tolerance and Political Power in the Thought of Sufis in the era of the Ilkhanate

مقاله حاضر پيرامون اين سوال مقوم مي شود تساهل به مثابه يك تئوري اجتماعي چه وضعيتي در گفتمان عرفاني قرون هفت و هشت دارد. به زعم مقاله حاضرمعادلات سياسي و استراتژي هاي قدرت در قرن هفتم و هشتم شرايطي تمهيد نمود كه موجب نزديكي ديدگاههاي فرق مسلمان با هم و حتي مسلمانان با غير مسلمانان شد. از جمله اين شرايط بي تفاوتي مغولان ملحد حاكم نسبت به اديان كه از به هم خورده شدن توازن سياسي به نفع مذهبي خاص مي كاست، اعتقاد آنها به اينكه دعاي هر يك از اتباع از هر ديني كه باشد در حق خان بزرگ مصيب است و در كنار آن جابجايي هاي بزرگ كه نتيجه تهاجم مغولان و روميان در جغرافياي اسلام بود شرايطي براي تساهل ديني ، فرهنگي كه معماران آن صوفيان و عارفان بودند فراهم نمود. امكان ها و مقتضيات جديد باعث شد ارزش هاي صوفيانه در باب تساهل و مداراي با «ديگران» پذيرش اجتماعي بيابد و واجد اعتبار و دسترسي گردد.در واقع انديشه تساهل جايگاهي والا در انديشه عارفان دارد ولي پذيرش اجتماعي آن در اين زمان ناشي از استراتژي هاي خواسته و ناخواسته قدرت است.

The present article raises the question of what is the status of tolerance as a social theory in the mystical discourse of the seventh and eighth centuries. According to the present article, the strategies of power in the seventh and eighth centuries created conditions that brought the views of Muslim differences closer to each other and even Muslims to non-Muslims. One of these conditions is the indifference of the ruling atheist Mongols towards different religions, which reduces the disturbance of the political balance in favor of a particular religion. The Mongols’ belief that the prayers of every citizen of any religion would be answered for the great khan provided the conditions for religious tolerance, a culture whose architects were Sufis and mystics. New possibilities gave Sufi values about tolerance to «others» social acceptance and credibility. In fact, the idea of tolerance has a high place in the thought of mystics, but its social acceptance at this time is due to the willful and unwanted strategies of power.