راوي مداخله گر نخستين رمان هاي فارسي؛ چالش واقع گرايي

رمان رياليستي مي كوشد تصويري عيني از واقعيت هاي زندگي معاصر به دست دهد. استفاده از راوي غيرشخصي و بي طرف، سهم ويژه اي در عينيت رمان رياليستي دارد. در ديگر سو، حضور و مداخله راوي، تصنعي بودن روايت را آشكار ساخته و حقيقت مانندي آن را كاهش مي دهد. هدف اين مقاله بررسي انواع مداخله راوي در رمان هاي نگاشته شده در فاصله سال هاي 1300 تا 1320 ش. و نسبت آن با واقع گرايي آثار داستاني است. به اين منظور، در گام نخست، نشانه هاي مداخله راوي از رمان ها استخراج و دسته بندي شده اند. سپس، نسبت مداخله راوي با مولفه هاي رياليستي بررسي و ارزيابي شده است. خوداظهاري راوي و توضيح كنش روايي، قضاوت در باب شخصيت و كنش هاي داستاني، تعميم حالات و كنش شخصيت و ايراد خطابه هاي اجتماعي و سياسي راوي/ نويسنده، عمده ترين گونه هاي مداخله راوي در رمان هاي مورد بررسي اين پژوهش بوده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه پاره اي از مداخله هاي راوي، به ويژه خوداظهاري راوي و تبيين و توضيح فرايند روايت، در نوپايگي ژانر رمان ريشه دارد و از الگوهاي روايي مرسوم در ژانرهاي سنتي؛ همچون نقالي و ديگر آثار عاميانه تاثير پذيرفته است. توضيح كنش روايي با برجسته سازي برساختگي اثر ادبي، توهم واقعيت را فروكاسته و حقيقت مانندي را تضعيف مي كند. از ديگر سو، اعتقاد به كاركرد آموزشي ادبيات و ايراد خطابه هاي عقيدتي طولاني، تداخل رسالت ژورناليستي با معيارهاي روايت رمان رياليستي را در پي داشته و اصل بي طرفي و غيابرمان رياليستي مي كوشد تصويري عيني از واقعيت هاي زندگي معاصر به دست دهد. استفاده از راوي غيرشخصي و بي طرف سهم ويژه اي در عينيت رمان رياليستي دارد. در ديگر سو، حضور و مداخله راوي تصنعي بودن روايت را آشكار مي كند و حقيقت مانندي آن را كاهش مي دهد. هدف اين مقاله بررسي انواع مداخله راوي در رمان هاي نگاشته شده در فاصله سال هاي 1300 تا 1320 و نسبت آن با واقع گرايي آثار داستاني است. به اين منظور، در گام نخست، نشانه هاي مداخله راوي از رمان ها استخراج و دسته بندي و سپس نسبت مداخله راوي با مولفه هاي رياليستي بررسي و ارزيابي شده است. خوداظهاري راوي و توضيح كنش روايي، قضاوت درباب شخصيت و كنش هاي داستاني، تعميم حالات و كنش شخصيت و ايراد خطابه هاي اجتماعي و سياسي راوي/ نويسنده عمده ترين گونه هاي مداخله راوي در رمان هاي مورد بررسي اين پژوهش بوده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد پاره اي از مداخله هاي راوي، به ويژه خوداظهاري راوي و تبيين و توضيح فرايند روايت، در نوپايگي ژانر رمان ريشه دارد و از الگوهاي روايي مرسوم در ژانرهاي سنتي، همچون نقالي، و ديگر آثار عاميانه تاثير پذيرفته است. توضيح كنش روايي با برجسته سازي برساختگي اثر ادبي، توهم واقعيت را فرومي كاهد و حقيقت مانندي را تضعيف مي كند. از ديگر سو، اعتقاد به كاركرد آموزشي ادبيات و ايراد خطابه هاي عقيدتي طولاني، تداخل رسالت ژورناليستي با معيارهاي روايت رمان رياليستي را درپي دارد و اصل بي طرفي و غياب راوي را ناديده مي گيرد. راوي را ناديده مي گيرد.

Realist novels strive to present an objective image of reality by mainly using impersonal impartial narrators. Moreover, an intrusive narrator leads to a fabricated narrative and overshadows its verisimilitude. The present study aimed to investigate all kinds of intrusion by narrators in the Persian novels from 1921 till 1941 in terms of realism. To do so, first the signs of narrator intrusion were identified and categorized in the novels under study. Then, narrator intrusion was investigated in terms of components of realism. The main narrator intrusion techniques included narrator’s self-expression, explanations about narrative act, judgments about story characters and actions, generalizations of emotions and actions of characters, and delivery of sociopolitical speeches by the narrator/author. The results revealed that some narrator intrusion techniques, especially narrator’s self-expression and explanations about narrative act, had roots in the novelty of the novel genre and had been influenced by the then common narrative models in the traditional genres such as storytelling and the like. Explanations about narrative act may weaken the illusion of reality and verisimilitude by highlighting the constructivism of a literary work. Furthermore, a belief in the educational function of the literature and the delivery of long ideological speeches would lead to the inconsistency of journalistic missions with the realist criteria for novel narration and thus would undermine an absent or impartial narrator.