سازوكار مواجهه با ديگري در نمايشنامه «آي بي‌كلاه، آي باكلاه» با رويكرد نشانه‌شناسي فرهنگي

Mechanism of encountering with other in the play ā-yi bā kulāh ā-yi bī kulāh Based on cultural semiotics approach

اين پژوهش كه با روش تحليليِ نشانه‌شناسي فرهنگي به انجام رسيده، يك نمايشنامة نوشته شده در فضاي ادبيات نمايشي مدرن ايراني و ساختار تئاتري آن را در سپهر نشانه‌اي قرن 14 هجري شمسي، به‌عنوان يك پديدة بينافرهنگي با استفاده از نشانه‌شناسي فرهنگي، مورد بررسي قرارداده‌است. با درنظرگرفتن حضور فرهنگ اروپا/آمريكا مركز به‌عنوان ديگري فرهنگي در قرن مذكور، شيوه‌هاي مواجهة با اين ديگري مورد تحليل قرار گرفته است. در اين پژوهش با تحليل فرايند سازوكار جذب و طرد در نمايشنامه «آي با كلاه، آي بي‌كلاه»، شيوة ساعدي براي ترجمة فرهنگي تئاتر از سپهر فرهنگي تئاتر غربي و همچنين سازوكار مواجهه با ديگري‌هاي درزماني و هم زماني مورد توجه قرار گرفته است. مطالعة پسااستعماري اين سازوكار در اثر ساعدي نشان مي‌دهد كه سازوكار مواجهة ساعدي با ديگري، سازوكاري است كه هراس از ديگري و خطر آن را به‌عنوان پيش‌فرض در نظر مي‌گيرد و با طرد بخشي از فرهنگ درزماني به‌عنوان سنت‌ها و طرد بخش‌هاي ديگري از آن و همچنين طرد گفتمان غالب و رسمي قدرت، براي مقابلة با ديگري، تكيه بر آگاهي را پيشنهاد مي‌كند.

The present study that is carried out using the analytical approach of the cultural semiotics is a play that is written in the context of the modern Iranian dramatic literature and it reviews its theatrical structure in the semiotic sphere of the 14th century SH. as an intercultural phenomenon using cultural semiotics. Considering the presence of the European/Central American culture as the cultural 'Other' in the mentioned century, the ways of dealing with this 'Other' in the post-colonial space have been explained and reviewed. In the present study, the Sāedi’s approach for the cultural translation of theater from the cultural sphere of Western theater and the mechanism of encountering the diachronic and synchronic 'Others' have been studied by the analysis of the mechanism of absorption and exclusion in the play ā-yi bā kulāh ā-yi bī kulāh. The post-colonial study of this mechanism in Saedi's work indicates that the mechanism of Sāedi's confrontation with the 'Other' is a mechanism that considers the fear of the 'Other' and its danger as a presupposition and by excluding a part of the diachronic culture as the traditions and excluding the parts of the 'Other' from it, as well as excluding the dominant and formal discourse of power, suggests the confrontation with the 'Other' based on the consciousness.