رتبه بندي عوامل موثر بر حوادث انفجار با استفاده از تحليل سلسله مراتبي

Ranking the Effective Factors of Blasting Incidents Using Analytical Hierarchy Process

خطر احتمال وقوع حوادث و اثرات ناشي از آن همواره در هر پروژه وجود دارد. حوادث باعث ايجاد خسارات مالي، زماني، جاني و... مي شود و از نظر رواني نيز بركاركنان و كارگران تاثير منفي مي گذارد. شناسايي و مديريت عوامل موثر در حوادث براي جلوگيري و يا كاهش احتمال وقوع حادثه در پروژه ها لازم است. انفجار، يكي ازعملياتي است كه همواره خطر وقوع حادثه را به همراه دارد. در اين تحقيق از بين تعداد زيادي عوامل موثر بر وقوع حوادث ناشي ازانفجار در عمليات معدني و عمراني، 13 عامل با نظر كارشناسان انتخاب و با رتبه بندي اين عوامل، موثرترين عامل شناسايي شده است. براي نيل به اين هدف از روش شبيه سازي مونت كارلو بههمراه روش تصميم گيري تحليل سلسله مراتبي استفاده شد و رتبه بندي بر اساس نظر 15 نفر از كارشناسان خبره در اين حوزه انجام گرفت. در نهايت با بررسي نتايج حاصل، سه عامل زمان نامناسب، كيفيت چالزني و مهارت فردي، به عنوان مهم ترين عوامل ايجاد يك حادثه شناسايي شدند. همچنين نتايج نشان داد كه ويژگيهاي الگوي حفاري، نوع ماده منفجره و خصوصيات توده سنگ، كمترين تاثير را بر وقوع يك حادثه دارند. مقايسه نتايج با عوامل ثبتشده براي حوادث واقعي، صحت نتايج حاصل از اين تحقيق را تاييد كرد.

In each project, there is always a possibility of occurrence of hazards and risks. Accidents cause many damages such as financial and psychological problems, that may have a negative effect on the workers life. To prevent or reduce the occurrence of incidents, it is necessary to identify and manage the relevant affecting factors. Blasting is one of the events that has frequently led to accidents. In this paper, 13 factors affecting the occurrence of blasting related accidents in the mining and construction projects, have been selected according to the opinion of experts and ranked to identify the most important one. For this purpose, Monte Carlo simulation method and analytical hierarchy process method were implemented. The factors were ranked based on the opinion of 15 experts in this field. Finally, based on the obtained results, inappropriate blasting time, unprofessional personnel were selected as the most important factors. Also, blasting pattern specifications, type of explosive and rock mass characteristics have the least effect in this regard. Validity of the paper outcomes was checked with comparing the real recorded events.