پيشنهاد راهكارهايي براي اثربخشي «آموزه‌هاي اسلامي بر دروس رشته معماري» نمونه موردي: دروس مقدمات طراحي معماري بر اساس چهار رويكرد مصوّب شوراي تحولِ شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي (اسلامي‌سازي، بومي‌سازي، كارآمدي و روز‌آمدي)

بازنگري و تحوّل در آموزش معماري، اول، به صورت دوره اي، و دوم، در شرايط كنوني كشور، يك ضرورت مي باشد؛ چراكه برنامه و سرفصل رشته كنوني، در دو بخش نقص دارد. در عرصه نظري تأثير آموزه هاي اسلامي بر مباني آموزش كمرنگ بوده؛ و برنامه نيز پس از تدوين اوليه، متناسب با نيازهاي بومي كشور بصورت پويا و هوشمند، مورد بازنگري، تغيير و اصلاح قرار نگرفته است. يعني نه با آرمان ها و ارزش هاي انقلاب، و نه با واقعيت هاي كشور و نيازهاي مردم، هم آهنگ نيست. در عرصه عملي سازوكار اجراي آموزش معماري، يك سامانه هدفمند نمي باشد؛ و به صورت يك كل يكپارچه در راستاي پرورش همه جانبه معماران شايسته عمل نمي كند. نتيجه آنكه فارغ التحصيلان اين رشته پس از طي دوره آموزشي، نه به رشد متعادل قواي فردي انساني مي رسند (حُسن فاعلي)؛ و نه از كارآيي حرفه اي معمارانه لازم براي برآوردن نيازهاي جامعه برخوردارند (حُسن فعلي). سطح پايين كيفيت معماري امروز كشور، چه از جنبه علمي و فنّي و چه از بُعد هنري و چه برخورداري آثار از اصالت و هويت هاي خودي، شاهدي بر اين مدعاست. حل اين مشكل، نيازمند تأمل و بازنگري در برنامه و سرفصل رشته معماري است. در همين راستا شوراي تحول علوم انساني و هنر چهار رويكرد روزآمدي، بومي سازي، كارآمدي و اسلامي سازي را به عنوان مبناي بازنگري و تحوّل به وزارت علوم ابلاغ كرد؛ و مقرر شد برنامه و سرفصل رشته معماري مبتني بر اين رويكردها بازنگري شود. هدف تحقيق پيشِ رو، جستجوي راهكارهاي عملي براي اثربخشي اين چهار رويكرد بر آموزش معماري است. پرسش تحقيق آن است كه چه راهكارهايي براي نيل به اين هدف وجود دارد؟ به همين منظور با انتخاب دروس مقدمات طراحي معماري، و با روش تحقيق تركيبي استدلال منطقي و موردپژوهي تمرين هايي طراحي گرديد؛ و تلاش شد از جامعيت نسبي برخوردار باشند؛ سپس با مشاركت دانشجويان اجرا شد و با تكنيك تحليل محتواي آثار، پاسخ پرسش مكشوف گرديد. نمونه هاي بررسي شده، از ميان سه گروه از دانشجويان درس مقدمات طراحي معماري 1، 2، و 3 در دانشگاه تربيت دبير شهيدرجايي(ره) است. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه تحول اساسي براي نيل به هدف مذكور بايد در سه رُكن اصلي درس يعني هدف، محتوا و روش تدريس ايجاد شود. بر اين اساس با طراحي تمرين هاي غني سازي شده مي توان ضمن رشد سه مهارت درك، خلق و بيان معماري در دانشجو (حُسن فاعلي) زمينه جهت گيري اين مهارت ها در راستاي چهار رويكرد يادشده را فراهم نمود؛ و مهندساني روزآمد و كارآمد و اهل خدمت به مردم براي ايران اسلامي تربيت كرد (حُسن فعلي).