پربسامدي كاركردهاي زباني ـ ارتباطي زبان علم در حوزۀ زمين‌شناسي

زبان علم، ابزاري براي انتقال دانش، تجربه ها، مفاهيم و انگاره هاي علمي در قالب نوواژه سازي، اصطلاح سازي و نحوۀ نگارش علمي است. از آنجا كه مختصات و نحوۀ تبلور اين زبان در عالم متني با زبان عمومي متفاوت است، شناخت ويژگي ها و كاركردهاي زباني و ارتباطيِ زبان علم و به ويژه مطالعۀ پربسامدي هريك از اين كاركردها اهميت دارد. هدف از اين نوشتار بررسي مختصات و پربسامدي كاركردهاي زباني ـ ارتباطي در زبان علم زمين شناسي با تكيه بر تحليل هاي زبان شناسي متني است. بدين منظور، پيكره اي متشكل از 36 مقالۀ زمين شناسي چاپ شده در مجله هاي علمي ـ پژوهشي، بر اساس معيارهاي مرتبط با الف) سازماندهي متني و ب) معيارهاي مرتبط با خصلت هاي زباني، مورد تحليل كيفي و كمّي قرار گرفت. يافته ها حاكي از آن است كه زبان علم زمين شناسي به واسطۀ توسعۀ معنايي پله به پله كه با تكرار، پوشينه گذاري و طبقه بندي واژگاني همراه است و نيز بالفعل سازي افعال ارتباطي ـ كنشي، تواتر اسمي سازي و گزاره هاي مجهول، در قالب زباني مقتصد و عيني با مخاطب در تعامل است. همچنين، آمارگيري كمّي در 13805 گزارۀ حاوي كاركردهاي زباني ـ ارتباطي نشان مي دهد كه بيشترين تواتر مربوط به انسجام متني (واژگاني ـ نحوي) و سپس اقتصاد زباني (اسمي سازي، گزاره هاي خلاصه شده) بوده و كم ترين تواتر متعلق به افعال و عبارات قيدي ـ كمكي است.