نقدي بر معرفي فرقه «غلات» در دايره المعارف اسلام

از نگاه مستشرقان، پژوهش‌هاي تاريخي مارشال هاجسن ـ از اسلام‌ پژوهان و تاريخ‌ دانان سالهاي مياني سده 1900 ميلادي ـ سبب پديد آمدن نگاه و روشي نوين در مطالعات تاريخي خاورشناسان شده است. مدخل «غلات» يكي از بيست مدخلي است كه به قلم او در دايره المعارف اسلام(EI) در حجمي قريب به يك صفحه(دو ستون) نوشته شده است. از آنجا كه يكي از بنيادين‌ترين مقدمات در مباحث تاريخي، شناخت درست فرقه‌هاست لازم است انديشه‌ها و عملكردهاي هر فرقه به درستي شناسايي و معرفي گردد. بررسي مدخل غلات نشان مي‌دهد كه اطلاعات نادرستي درباره اين فرقه در اين مدخل ارائه شده است و نقد‌هاي گوناگوني بر محتواي آن وارد است. از آن جمله اشكال در دسته‌بندي فِرَق شيعه، انتسابِ آغازگري انديشۀ مهدويّت به غلات، برشمردن اعتقاد به عالم ذَرّ در زمرۀ عقايد غلات و ... است. به نظر مي‌رسد همه اين اشكالات ناشي از عدم مراجعه نويسنده به منابع عربي است.