پايش و ارزيابي وضعيت آموزش عالي ايران بر مبناي اسناد بالادستي كشور

با توجه به اهميت آموزش‌عالي در رشد و پيشرفت علم‌وفناوري، اين مقاله عملكرد ايران در بُعد آموزش‌عالي را از سال 1392 تا 1396 باتوجه به شاخص‌هاي تعيين شده اسناد بالادستي (نقشه جامع علمي كشور و برنامه‌پنج‌ساله ‌توسعه‌ششم)، ارزيابي‌كرده‌است. روش پژوهش توصيفي-تحليلي است كه با استفاده از داده‌هاي آماري يونسكو و مركز پژوهش و برنامه‌ريزي آموزش‌عالي گردآوري و تحليل شده‌است. ايران در برخي شاخص‌ها عملكرد مطلوب و در تعدادي عملكرد نامطلوب داشته‌است. شاخصهايي چون «نرخ ناخالص ثبت‌نام»، «سهم دانشجويان تحصيلات‌تكميلي»، «سهم دانشجويان كارداني و دكتري»، «سهم فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌هاي غيردولتي»، «سهم آموزشهاي مهارتي» و «سهم اعضاي هيات‌علمي استاديار»، نزديك به مقدار مطلوب تعيين‌شده در اسناد بالادستي بوده‌اند، اما شاخص‌هايي نظير تعداد «دانشجويان علوم پايه»، «تعداد كل فارغ‌التحصيلان»، «تعداد اعضاي هيات‌علمي»، «نسبت دانشجو به هيات‌علمي وزارت بهداشت و وزارت علوم تحقيقات و فناوري»، «سهم دانشجوي خارجي»، :تعداد دانشگاهها» كه در رتبه‌بندي جهاني جزء 10درصد برتر بوده‌اند و «سهم هزينه‌كرد آموزش‌عالي از توليد ناخالص داخلي»، با مقدار مصوب اسناد بالادستي فاصله بسيار داشتند. همچنين يافته‌ها نشان‌داد كه شاخص‌هاي آيين‌نامه «نظام پايش و ارزيابي علم، فناوري و نوآوري كشور» كه از سوي شوراي عالي عتف ارائه شده‌است، نياز به بازنگري و هماهنگي بيشتر با اسناد بالادستي دارند.