توالي‌يابي و شناسايي اجزاي پروموتر ژن 26Sp7 و بررسي بيان آن در گندم تحت تنش خشكي

خشكي يكي از مهم‌ترين تنش‌هاي غيرزنده در توليد محصولات كشاورزي مي‌باشد كه هر ساله خسارت‌هاي زيادي به گياهان زراعي مخصوصا گندم وارد مي‌نمايد. مقاومت به خشكي صفتي پيچيده است كه به صورت چند‌ژني كنترل مي‌شود و گواهي بر پيچيدگي اصلاح اين صفت زراعي مهم مي‌باشد. تاكنون روش‌هاي زيادي براي اصلاح گياهان به تنش خشكي به‌ كار گرفته شده‌است. در اين ميان پرتوتابي رهيافت مناسبي براي بهبود سطح تنوع ژنتيكي در كوتاه مدت به‌نظر مي‌رسد. مطالعات بسياري نشان مي‌دهد كه بيان اكثر ژن‌ها در شرايط متغيير محيطي مبتني بر كنترل تركيبي چند فاكتور رونويسي و اتصال آنها به عناصرموجود در ناحيه‌ي پروموتر است. لذا در مطالعه‌ي حاضر توالي‌يابي كامل يكي از ژن‌هاي‌ دخيل در تخريب پروتئين‌ها (26sP7) براي اولين بار، با روش پيمايش ژنومي، بررسي توالي پروموتر ژن با استفاده از نرم‌افزارهاي NEW PLACE و Plant CARE و همچنين بررسي الگوي بيان ژن‌ با روش QRT-PCR در گندم رقم طبسي (حساس به خشكي) و لاين موتانت آن T-65-58-8 (نيمه متحمل به خشكي) تيمار شده با اشعه‌ي گاما، طي تنش خشكي اعمال شده با PEG در سطح 0.5 مگاپاسكال در مرحله‌ي گياهچه‌اي انجام شد. بيان ژن26sP7 در لاين نيمه متحمل موتانت و رقم حساس طبسي طي تنش خشكي افزايش يافته است. در لاين موتانت در تيمار سه ساعت پس از اعمال تنش، به حداكثر ميزان تظاهر رسيده‌است. در رقم طبسي، با شروع تنش خشكي ميزان بيان اين ژن افزايش يافته، تااينكه در 48 ساعت پس از اعمال تنش به حداكثر ميزان خود رسيده است. الگوي بيان ژن در رقم‌ طبسي نشان‌دهنده‌ي افزايش بيان ژن در تمامي تيمارهاي تنش مي‌باشد كه احتمالا نشان‌دهنده تخريب پروتئين‌ها طي تمامي تيمارها و دليل بر حساس بودن اين رقم مي‌باشد. بررسي توالي پروموتر اين ژن حاكي از وجود درصد بالايي از عناصر تنظيم‌كننده‌ي همسوساز طي تنش خشكي و دهيدر اسيون سلولي مانند عناصر پاسخ‌دهنده به كم‌آبي (DRE)، جايگاه اتصال پروتئين‌هاي (MYB) و(MYC) ، عناصر پاسخ‌دهنده به اسيدآبسيزيك (ABRE) ، پاسخ‌دهنده به نور(GT) ، عناصر تنظيم‌كننده‌ي رونويسي ژن مانند جعبه‌ي TATA و جعبه‌ي CAAT بود. بنابراين، افزايش بيان اين ژن طي تنش خشكي را مي‌توان احتمالا به جايگاه‌هاي اتصال فاكتورهاي رونويسي كه طي تنش خشكي موجب بيان اين ژن مي‌شود، نسبت داد.