ارزيابي اثر تنش خشكي بر خصوصيات مورفو-فيزيولوژيكي سه جمعيت بالنگو شيرازي (Lallemantia royleana Benth.)

كمبود آب يكي از اصلي ترين تنش هاي غيرزيستي است كه بر رشد و عملكرد محصول تأثير منفي مي گذارد. بالنگو (Lallemantia royleana Benth.) گياهي از خانواده نعناعيان و داراي كاربردهاي دارويي متعددي است. بنابراين تحقيق حاضر به منظور بررسي تغييرات صفات مورفولوژيك، عملكرد دانه و آنزيم سوپراكسيد ديسموتاز جمعيت هاي بالنگو شيرازي تحت تنش خشكي انجام شد. اين آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده با دو شامل تنش خشكي (قابليت رطوبت خاك 0.5، 3.5، 6.5 و 9.5 اتمسفر) به عنوان عامل اصلي و جمعيت بالنگو شيرازي (مشهد، كرمان و طالقان) به عنوان عامل فرعي در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سال 94-1393 با سه تكرار در دانشگاه شاهد اجرا گرديد. تنش خشكي تأثير معني‌داري بر مؤلفه هاي رشد، اجزاي عملكرد، عملكرد دانه، عملكرد روغن، محتواي نسبي آب و آنزيم سوپر اكسيد ديسموتاز داشت. با كاهش مقدار آب خاك، صفات ارتفاع بوته (24.73 سانتي متر)، تعداد شاخه هاي فرعي (5.44)، وزن تر (17.36 گرم) و خشك بوته (3.80 گرم)، وزن هزار دانه (1.51 گرم)، شاخص برداشت (6.41 درصد)، عملكرد دانه (157 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد روغن (37.77 كيلوگرم در هكتار) كاهش پيدا كردند. صفات طول ريشه و محتواي آنزيم سوپراكسيد ديسموتاز به ترتيب افزايش 24.02 و 66.63 درصدي در تنش شديد نسبت به عدم تنش داشتند. بيشترين عملكرد دانه و روغن در جمعيت مشهد تحت عدم تنش خشكي حاصل شد. در شرايط تنش نسبتاً شديد جمعيت طالقان با افزايش عملكرد دانه و روغن به ترتيب با ميانگين 315.75 و 86.5 كيلوگرم در هكتار روبرو شد. در سطوح تنش خشكي كمترين كاهش در برخي خصوصيات رشدي، عملكرد دانه و عملكرد روغن بذر در جمعيت كرمان مشاهده شد.