شهرنشيني و مصرف انرژي در ايران: كاربردي از مدل STIRPAT

اين مقاله به بررسي نحوه اثر گذاري شهرنشيني بر تقاضاي مصرف انرژي در ايران، با استفاده از مدل STIRPAT و داده هاي آماري سال‌هاي 1375 تا 1393 مي‌پردازد. روش ARDL براي تخمين روابط بلندمدت و كوتاه مدت و عليت گرنجري VECM به منظور تعيين جهت رابطه بين متغيرها استفاده شده است. لگاريتم طبيعي متغيرهاي مصرف انرژي سرانه ، جمعيت شهرنشين، GDP سرانه، تكنولوژي سرانه و حمل و نقل مسافر در اين مطالعه استفاده شده‌اند. نتايج بلندمدت نشان مي‌دهد كه لگاريتم شهرنشيني و مجذور آن اثر مثبت بر مصرف انرژي دارند. اثر مثبت حمل و نقل برمصرف انرژي گوياي انرژي بر بودن تكنولوژي به كار رفته در اين صنعت است. افزايش توليد ناخالص داخلي سرانه مصرف انرژي را افزايش داده است. ارتباط بين تكتولوژي و مصرف انرژي گوياي كاركرد اثرات برگشتي است. نتايج كوتاه مدت نيز اثر مثبت شهرنشيني را تاييد مي‌كند. روابط كوتاه مدت بين رشد اقتصادي و مصرف انرژي مثبت است. تكنولوژي به صورت منفي و حمل و نقل به صورت مثبت در كوتاه مدت بر مصرف انرژي اثرگذارند. انحراف كوتاه مدت تابع تقاضاي انرژي در هر فصل معادل 15.39درصد تصحيح مي‌شود و حدود 1 سال و 2 ماه براي رسيدن به مسير تعادل بلند مدت طول خواهد كشيد. براساس نتايج عليت گرنجري مصرف انرژي علت گرنجري شهرنشيني است.