نقش انعطاف پذيري شناختي و ويژگي هاي شخصيتي در پيش بيني رفتار رانندگي پرخطر

The Role of Personality Traits and Cognitive Flexibility in the Prediction of Risky Driving Behavior

سابقه و هدف: رفتارهاي رانندگي پرخطر، يكي از عوامل مهم و مؤثر در تصادفات رانندگي اسـت و در موارد متعددي در ايجـاد و بـروز حوادث ترافيكـي، عامـل انسـاني، بـه عنـوان شايع­ ترين عامل گزارش شده است. از اين ­رو، هدف اين پژوهش پيش ­بيني رفتار رانندگي پرخطر از طريق انعطاف پذيري شناختي و ويژگي­ هاي شخصيتي بود. روش بررسي: روش پژوهش توصيفي تحليلي مقطعي و جامعه آماري پژوهش حاضر كليه رانندگان مرد اتوبوس­ هاي بين شهري پايانه­ هاي شهر تهران بود. از جامعه مورد نظر نمونه ­اي به حجم 210 نفر با روش نمونه­ گيري تصادفي خوشه­ اي چند مرحله­ اي انتخاب شدند و به سه پرسشنامه انعطاف پذيري شناختي ، ويژگي­هاي شخصيتي نئو و رفتار رانندگي منچستر پاسخ دادند. تحليل داده­ ها با استفاده از روش همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون چندمتغيري انجام شد. يافته­ ها: نتايج نشان داد بين ويژگي­ شخصيتي روان ­رنجورخويي و رفتار رانندگي پرخطر رابطه مثبت و معني دار وجود داشت (0/05>p). بين ويژگي­­ شخصيتي برونگرايي، سازگاري و وظيفه شناسي، انعطاف­ پذيري شناختي و رفتار رانندگي پرخطر رابطه منفي و معني دار وجود داشت (0/05>p). همچنين، ويژگي­ هاي شخصيتي و انعطاف­ پذيري شناختي قادر به پيش بيني رفتار رانندگي پرخطر بودند. نتيجه­ گيري:بين ويژگي ­هاي شخصيتي، انعطاف­ پذيري شناختي و رفتار رانندگي پرخطر رابطه وجود داشت. از اين ­رو، سنجش انعطاف پذيري شناختي و ويژگي هاي شخصيتي رانندگان جهت پيشگيري از رفتار پر خطر رانندگي آنها از اهميت برخوردار است.

Background and objectives: Risky driving behaviors are the most effective factors in traffic accidents and have even been reported as the most common cause in many cases of traffic accidents. Therefore, the aim of this study was to predict risky driving behavior through cognitive flexibility and personality traits. Materials and Methods: The research method was correlational. The research population consists of all male bus drivers of intercity terminals of Tehran. From this population, 210 subjects were selected by multistage random cluster sampling and answered to driving behavior Manchester questionnaire (MDBQ), NEO personality inventory (NEO-FFI) cognitive flexibility Inventory (CFI). Data were analyzed through the Pearson correlation and multivariate regression analysis. Results: The result showed that there was a positive correlation between neuroticism personality trait and risky driving behavior (P< 0.05). There was a negative correlation between extraversion, agreeableness, conscientiousness personality traits, cognitive flexibility, and risky driving behavior (P<0.05). Personality traits and cognitive flexibility could predict cognitive flexibility (P< 0/05). Conclusion: There is a relationship between personality traits, cognitive flexibility, and high-risk driving behavior. Therefore, measuring the cognitive flexibility and personality traits of drivers is important to prevent their high-risk driving behavior.