عنوان مقاله :
روش علمي نيوتن را مي شناسيم؟
عنوان به زبان ديگر :
Can we know what Newton's scientific method is?
پديد آورندگان :
زيباكلام، سعيد دانشگاه تهران
كليدواژه :
روش علمي , قواعد روش شناختي , اصول رياضي فلسفه طبيعي , نورشناسي
چكيده فارسي :
در اين مقاله سؤالات چندي را مطرح كردم: نخست، نيوتن كدام اصول و قواعد روش شناختي را طرح و وضع، و سپس آنها را تعويض و تعديل كرد؟ دوم، چرا نيوتن علي الدّوام به طرح و وضع و تعويض و تعديل قواعد روش شناسي اش مي پرداخت؟ و سوم، آيا پس از گذشت سيصد سال، اكنون روش علمي نيوتن را مي شناسيم؟ در بخش اول، كوشيده ام قواعد مستمراً متحوّل روش علمي نيوتن را در آثارش، اصول رياضي و نورشناسي، شناسايي كنم. آنچه آشكار مي شود اين است كه در بازه حدوداً پنجاه ساله كاوش هاي طبيعت شناختي نيوتن، آراي طبيعي وي عمدتاً دست نخورده مي ماند؛ درحالي كه در همين مدت، وي پيوسته به وضع و تعويض و تعديل قواعد روش شناختي −معرفت شناختي مي پردازد. سپس كوشيده ام تبيين كنم چرا مواضع روش شناختي وي مدام دچار تحول مي شدند. در گام آخر، براي پاسخ به سؤال چيستي روش علمي نيوتن، مواضع و تحليل هاي روش شناسان نيوتن پژوه و علم شناسان مورخ و فيلسوف را تحليل و سرانجام نتيجه گرفتم كه نمي توان براي نيوتن روش علمي واحد، منسجم، و روشني قائل شد كه هم مستشهد به شواهد تاريخي باشد و هم مورد قبول علم شناسانِ روش شناس و مورخان علم شناسِ نيوتن پژوه
چكيده لاتين :
I have tried to retrieve Newton’s scientific method. To
do so, I raise two principal questions: 1. What is
Newton’s evolving scientific method that he devised in
The Principia and Opticks during a period of fifty
years? 2. Can we now, after more than three hundred
years, claim with certainty that we know what
Newton’s scientific method is?
Conclusions reached:
In order to make those theories readily believable and
simultaneously reject those of rival Cartesians,
Newton modifies the rules of ‘the game of science’
making them compatible with his theories.
Newton skillfully devises those rules compatible with
his ‘physical’ views, in such a way that anyone who
accepts those rules would be inclined to infer his
theistic belief-system.
Newton does not modify any of his ‘physical’ views in
the various editions of The Principia. He introduces
some new rules for the ‘game of science’ and
invalidates current rules.
Contrary to Newton’s methodological prohibitions
about proposing hypotheses which was propounded for
his opponents, in practice he had no reservation to
engage in hypothesizing.
عنوان نشريه :
روش شناسي علوم انساني