اثر تنش شوري بر برخي ويژگي‌هاي فيزيولوژيك و وزن خشك در كشت مخلوط سورگوم (Sorghum bicolor) و كوشيا (Bassia indica)

باتوجه به كمبود منابع آبي، استفاده از آب‌هاي شور براي كشت گياهان شورزي علوفه‌اي راهكاري كاربردي است، هرچند مشكل اصلي علوفه گياهان شورزي محتواي انرژي كم و نمك بالاي آن‌ها است. در اين شرايط كشت و مصرف مخلوط گياهان شورزيزراعي مي‌تواند مفيد باشد. آزمايش حاضر به منظور بررسي اثر شوري آب آبياري بر رشد و برخي ويژگي هاي فيزيولوژيك سورگوم و كوشيا در نسبت هاي مختلف كشت مخلوط، در مركز ملي تحقيقات شوري اجرا شد. تيمارها شامل سه سطح تنش شوري 2، 7 و 14 دسي زيمنس بر متر در كرت هاي اصلي و پنج سامانه كشت: سورگوم خالص، 2.3 سورگوم (2 قسمت سورگوم، 1 قسمت كوشيا)، 1.3 سورگوم (1 قسمت سورگوم، 2 قسمت كوشيا) و 1.2 سورگوم (1 قسمت سورگوم، 1 قسمت كوشيا) و كوشيا خالص در كرت هاي فرعي بود كه به صورت كرت هاي خردشده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي طراحي گرديد. نتايج نشان داد كه تنش شوري بسته به شدت آن، موجب تغييرات معني داري در رشد و ويژگي هاي فيزيولوژيك سورگوم و كوشيا شد. شوري 14 دسي زيمنس بر متر با كاهش وزن خشك (62%) و غلظت پتاسيم (22%) و افزايش غلظت سديم (427%) و كلر (175%) و فعاليت آنزيم هاي كاتالاز (88%)، پراكسيداز (77%)، سوپراكسيدديسموتار (86%) و آسكوربيك پراكسيداز (154%) در سورگوم گرديد. اين افزايش و كاهش براي كوشيا كمتر بود (به ترتيب 23%، 22%، 37%، 105%، 237%، 77%، 406% و 294%) كه نشان دهنده تحمل به شوري بالاتر كوشيا بود. شيوه بهينه كشت مخلوط براي سورگوم تيمار 2.3 سورگوم و براي كوشيا تيمارهاي 1.3 سورگوم و 1.2 سورگوم بود، كه بيانگر حساسيت بالاتر سورگوم به رقابت بين گونه اي در سامانه هاي كشت مخلوط نسبت به كوشيا بود. بر اساس واكنش هاي متفاوت دو گياه به تنش شوري احتمالاً سورگوم با تحريك سيستم آنتي اكسيدان در جهت تعديل تنش اكسيداتيو و كوشيا با توزيع يوني در بافت ها از طريق كاهش انتقال به شاخساره و/يا كده بندي يوني در اندامك ها به شوري تحمل داشتند. به‌نظر مي‌رسد كه تراكم مناسب از كوشيا (1.3) تحمل به شوري سورگوم را افزايش دهد، و بنابراين براي شرايط شور قابل توصيه است.