تبيين قاعده فلسفي «كل ما بالعرض ينتهي الي مابالذات» از منظر قرآن

4. Explaining the Philosophical Principle of " Each independent entity leads to an dependent " from the Viewpoint of the Quran

مدلول اين قاعده فلسفي چنين است كه هر موجود بالعرض ضرورتا به يك موجود بالذات منتهي مي گردد. حكماي اسلامي با استفاده از اين قاعده فلسفي مسائل مختلفي را اثبات كرده اند. چنانكه فارابي در باب اثبات «وجوب» براي صفات ذاتي خداوند، و ملاصدراي شيرازي هم در اكثر مباحث فلسفي بويژه اثبات حركت جوهري و اثبات صانع، از اين قاعده استفاده كرده است. عرفاي اسلامي نيز طبق اين قاعده، اوليت هر شيء را بالعرض و آن را منتهي به اوليت بالذات خداوند مي دانند. از طرفي آياتي در قرآن كريم وجود دارد كه مفاد آن با قاعده «كل ما بالعرض ينتهي الي مابالذات» منطبق است. به گونه اي كه فهم دقيق تر اين آيات از رهگذر اين قاعده ميسور است. اين مقاله درصدد است تا به روش توصيفي - تحليلي ضمن بررسي پيشينه اين قاعده و اقوال حكماء، جايگاه اين قاعده فلسفي در آيات قرآن را مورد بررسي و تبيين قرار دهد.

The implication of this philosophical principle is that " Each independent entity leads to an dependent ". Islamic scholars have proved various issues using this philosophical rule. As Farabi has used this principle in the proof of the "necessity" for the inherent traits of God, and Molasadra Shirazi, in most of the philosophical debates, in particular the proof of the essential motion and the proof of Sunnī. According to this rule, the mystics of Islam also acknowledge the priority of each object and lead it to the priority of God. On the other hand, there are verses in the Holy Qur'an, the provisions of which are in line with the principle of "all of us for the sake of this verse". So that the verses are more accurately understood by this rule of Mysore. This paper tries to investigate the position of this philosophical principle in the Quranic verses by descriptive-analytical method, while reviewing the background of these rules and the words of the hikma.