ارزيابي توسعه و هدايت رشد شهري با استفاده از مدل FUZZY ANP (مطالعه موردي: شهر يزد)

Evaluating the Development and Guidance of Urban Growth Using the FUZZY ANP Model (Case Study: Yazd City)

رشد و گسترش روزافزون شهرها تحت تاثير رشد جمعيت و ميزان مهاجرت، موجب ساخت و سازهاي بدون برنامه و تغييرات زياد در ساختار فضايي، به خصوص توسعه فيزيكي شهرها در مكان‌هاي نامساعد شده است كه هدايت و ساماندهي اساسي را مي­طلبد. در پژوهش توصيفي _ تحليلي حاضر، با استفاده ازروشFuzzy ANP به ارزيابي توسعه و هدايت رشد شهر يزد پرداخته شده و با روش همپوشاني وزن­دار در محيط سيستم­اطلاعات­جغرافيايي، تحليل الگوي توسعه و هدايت رشد شهري صورت پذيرفته است. براي تحليل عوامل مؤثر در الگوي توسعه و رشد منطقه شهري ابتدا 7 معيار اصلي (محيطي، اقتصادي، جمعيتي، بازار زمين و مسكن، فضايي _كالبدي، طرح‌ها و سياست‌هاي دولت، دسترسي به خدمات عمومي) با 32 زير معيار با بررسي منابع داخلي و خارجي براي منطقه شهري يزد تعيين گرديد. سپس پرسشنامه‌هايي توسط 20 نفر از مسئولين سازمان‌هاي مربوطه تكميل شد. با استفاده از مدل Fuzzy ANP ضريب اهميت هر يك از شاخص‌ها به‌دست‌آمد و مهم‌ترين عامل در الگوي توسعه مناطق شهري تعيين گرديد. نتايج حاكي از آن است كه معيارهاي فضايي _كالبدي با ميزان 170/0، و جمعيتي با ميزان 158/0 بيشترين و معيارهاي اقتصادي با 052/0 و طرح و سياست­هاي دولت با 035/0 كمترين تاثير را در رشد و توسعه شهر يزد دارند. از آنجا كه منطقه يك در شمال شهر يزد به علت دارا بودن بافت فرسوده كمتر و منطقه 3 در جنوب به علت عدم وجود زمين­هاي كشاورزي، مستعد توسعه مي­باشند، مي­توان اين مناطق را جهت گسترش آتي شهر پيشنهاد داد.

The increasing growth and expansion of cities under the influence of population growth and migration, has led to unplanned construction and many changes in the spatial structure, especially the physical development of cities in unfavorable places that require basic guidance and organization. In the present descriptive-analytical research, using Fuzzy ANP method, the development and growth of Yazd city has been evaluated. Using weighted overlap method in GIS the analysis of the development pattern and guiding urban growth has been done. To analyze the effective factors in the development model of urban area, first 7 main criteria (including environmental, economic, demographic, land and housing market, spatial-physical, government plans and policies, and access to public services) with 32 sub-criteria were determined for Yazd urban area by examining the internal and external sources. Then questionnaires were completed by 20 officials of relevant organizations. Using the Fuzzy ANP model, the coefficient of importance of each indicator was obtained and the most important factor in the development pattern of urban areas was determined. The results show that spatial-physical criteria with 0.170, and population with 0.158 have the highest and economic criteria with 0.052 and government plans and policies with 0.035 have the least impact on the growth and development of Yazd. Because region one in the north of Yazd city has less worn-out texture and region 3 in the south lacks fertile agricultural lands, these regions can be suggested for the future expansion of the city.