بررسي مقايسه‌اي اثر تيمارهاي آلي، زيستي و اسيد‌زا بر قابليت دسترسي عناصر غذايي در يك خاك آهكي

علي‌رغم وجود ميزان فراوان عناصر غذايي در خاك‌هاي آهكي، فرم قابل جذب اين عناصر كمتر از ميزان لازم براي رشد و نمو بهينه گياهان است. از طرفي اين خاك‌ها، معمولاً در اقليم خشك و نيمه خشك با كميمواد آلي مواجه هستند كه كمبود قابليت دسترسي عناصر را تشديد مي‌نمايد. بنابراين كمبود عناصر غذايي يكي از عوامل مهم محدود كننده توليد محصول در اين خاك‌هاست. پژوهش‌هاي زيادي در رابطه با افزايش قابليت دسترسي عناصر غذايي در خاك‌هاي آهكي انجام شده است اما پژوهشي كه تمام اين روش‌ها را با هم مقايسه كند و بهترين راهكار را پيشنهاد نمايد تاكنون انجام نشده است. بنابراين اين پژوهش با هدف افزايش قابليت دسترسي عناصر غذايي در يك خاك آهكي با كاربرد نه تيمار شامل، شاهد (خاك بدون تيمار) (Blank)، خاك + اسيد هيوميك (HA)، خاك + اسيدسولفوريك (H2SO4)، خاك + تيوباسيلوس (T)، خاك + گوگرد (S°)، خاك + گوگرد + تيوباسيلوس (S°+T)، خاك + ورمي‎كمپوست (VC)، خاك + ورمي‎كمپوست + تيوباسيلوس (VC+T) و خاك + گوگرد + ورمي‎كمپوست + تيوباسيلوس ((S°+VC+T، هر كدام در 3 تكرار بـه مـدت 90 روز در شرايط آزمايشگاه مورد انكوباسيون قرار گرفت. آناليز نتايج اين پژوهش با بهره‌گيري از آمار كلاسيك نشان داد كه به دليل ظرفيت بالاي بافري خاك‌هاي آهكي و پيچيده بودن عواملي كه حلاليت كاني‌ها و قابليت دسترسي عناصر غذايي در اين خاك‌ها را كنترل مي‌كنند، كاربرد منفرد تيمارهاي مورد بررسي اثر چشم گيري بر قابليت دسترسي عناصر غذايي در اين خاك‌ها را ندارند، اما اثر ﺗﻴﻤﺎر S°+VC+T در افزايش شاخص هاي مورد بررسي به طور معني‌داري بيش از اثر تيمارهاي S°+T و VC+T ﺑـﻮد. بنابراين ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ، كاربرد توأم تيمارهاي آلي، بيولوژيك و گوگرد عنصري كه به‌طور همزمان تأمين كننده منبع انرژي و كربن براي جامعه ميكروبي خاك و سبب كاهش pH خاك مي شوند، به‌گونه چشم‌گيري مي‌توانند موانع بر سر راه افزايش قابليت جذب عناصر غذايي را در خاك‌هاي آهكي رفع نمايند. بنابراين كاربرد همزمان تيمار كودهاي آلي، گوگرد عنصري و باكتري تيوباسيلوس ((S°+VC+T مي‌تواند يك رويكرد اميدواركننده در راستاي افزايش حلاليت عناصر غذايي در خاك‏هاي آهكي باشد.