بررسي اثر آبياري تكميلي و كود نيتروژن برخصوصيات كمي و كيفي گندم در مازندران

در استان مازندران بسياري از كشاورزان گندم را به‌صورت ديم كشت مي‌نمايند كه عملكرد آن نسبت به گندم آبي پايين است. لذا در اين پژوهش اثر انجام آبياري تكميلي در مراحل حساس رشد و مصرف تقسيطي كود نيتروژن بر عملكرد و خصوصيات كيفي گندم رقم مرواريد در ايستگاه تحقيقاتي پهناب ساري مورد بررسي قرار گرفت. اين آزمايش به‌صورت كرت‌هاي يك‌بار خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كاملاً تصادفي و در 4 تكرار در سال‌هاي 94، 96 و 97 اجرا شد. تيمارهاي اصلي شامل A1= يك نوبت آبياري در مرحله گل‌دهي، A2= يك نوبت آبياري در مرحله دانه‌دهي، A3= دو نوبت آبياري شامل آبياري در مراحل گل‌دهي و دانه‌دهي و A‌4‌‌= تيمار شاهد (به‌صورت ديم) و تيمارهاي فرعي شامل B1= مصرف كود اوره به ميزان 200 كيلوگرم در هكتار و در 4 تقسيط (25% قبل از كشت، 25% پنجه‌زني، 25% ساقه دهي و 25% آبستني) و B2= مصرف كود اوره به ميزان 250 كيلوگرم در هكتار و در 5 تقسيط (25% قبل از كشت، 25% پنجه‌زني، 25% ساقه‌دهي، 25% آبستني و 25% گل‌دهي) بود. اندازه‌گيري از صفات گندم شامل درصد پروتئين، وزن هزار دانه، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد سنبلچه غير بارور و طول سنبله بوده است. تجزيه‌وتحليل نتايج با استفاده از نرم‌افزار SPSS نشان داد كه در هر سه سال پژوهش، آبياري بر شاخص‌هاي وزن هزار دانه، درصد پروتئين و سنبلچه غير بارور در سطح احتمال 5 درصد تأثير معني‌داري داشته است و در بين تيمارهاي آبياري نيز تيمار A3 بهترين نتيجه را داشته است كه به‌طور ميانگين افزايش 25 درصدي را بر درصد پروتئين نشان داد. اين تيمار به‌طور ميانگين باعث افزايش 5/8 درصدي وزن هزار دانه و كاهش 22 درصدي تعداد سنبلچه غير بارور نيز شد. بهترين تيمار تك آبياري جهت بهبود وزن هزار دانه، پروتئين و تعداد سنبلچه غير بارور، تيمار آبياري در زمان دانه دهي بود. همچنين آبياري تكميلي و كوددهي تأثير چشمگيري بر طول سنبله و تعداد سنبلچه در سنبله نداشت. در مورد كوددهي، مصرف 25 درصد از تقسيط كود اوره در زمان گل‌دهي، بر روي وزن هزار دانه در هر سه سال آزمايش در سطح احتمال 5 درصد تأثير معني‌دار داشته و بر روي تعداد سنبلچه در سنبله در دو سال تأثير داشته و بر روي ساير ويژگي‌ها اثر مشخصي نداشت. همچنين آبياري و كوددهي در دو سال از سه سال آزمايش داراي اثر متقابل بر روي پروتئين بودند. بر طبق نتايج، بهترين تيمار آبياري، دو نوبت آبياري شامل آبياري در مراحل گل‌دهي و دانه دهي و بهترين تيمار كوددهي، مصرف كود اوره به ميزان 250 كيلوگرم در هكتار و در 5 تقسيط مي‌باشد.