ارزيابي حجم آب كاربردي و بهره وري آب در كانون هاي اصلي توليد پسته كشور (استان هاي كرمان، خراسان رضوي، يزد و سمنان)

توليد پسته در ايران سابقه‌ طولاني‌ دارد. اهميت كشت پسته از يك طرف و كمبود آب در كشور از طرف ديگر، ضرورت ارتقاء بهره‌وري آب براي اين محصول با ارزش را آشكارتر ساخته است. از اين‌رو، اين پژوهش با هدف اندازه‌گيري ميداني حجم آب كاربردي پسته در شرايط زارعين، مقايسه آن با نياز آبي و سند ملي آب و نيز تعيين بهره‌وري آب پسته در استان‌هاي خراسان رضوي، سمنان، كرمان و يزد از مهرماه 1395 به مدت يك سال انجام شد. در چهار استان عمده توليد پسته، 88 باغ انتخاب و در آن‌ها حجم آب كاربردي، بهره‌وري آب، عملكرد و برخي پارامترهاي ديگر اندازه‌گيري شد. در اين پژوهش، از تحليل واريانس براي بررسي تفاوت عملكرد، حجم آب كاربردي و بهره‌وري آب در توليد پسته، استفاده شد. نتايج پژوهش نشانگر تفاوت معني‌دار حجم آب كاربردي و شاخص‏ بهره‌وري آب در توليد پسته در استان‌هاي منتخب بود، اما عملكردها به هم نزديك بوده و تفاوت معني‌داري بين آن‌ها مشاهده نشد. ميانگين عملكرد، حجم آب كاربردي، بهره‌وري آب آبياري و بهره‏وري آب با احتساب بارش مؤثر به‌ترتيب 1764 كيلوگرم در هكتار، 8057 مترمكعب در هكتار و 0.26 و 0.24 كيلوگرم بر مترمكعب به‌دست آمد. نتايج نشان داد كه حجم آب كاربردي تقريباً در تمام باغ‌هاي پسته كشور كمتر از نياز خالص آبياري است. همچنين متوسط عملكرد پسته‌ي كشور در مقايسه با ساير كشورها حدود 50 درصد كمتر است. از مهم‌ترين علل پايين بودن عملكرد، كم‌آبياري اجباري، مديريت ضعيف باغ‌ها، خرده مالكي و ارقام و پايه‌هاي نامناسب پسته در كشور است.