سيماي راستين واژه‌ها از مقابله‌ دو متن جامع التواريخ و تاريخ معجم

در اين مقاله با روش تحليل محتوا و با رويكرد مقايسه‌اي، پاره‌اي از غلط‌هاي جامع‌التواريخ (تاريخ ايران و اسلام) تصحّيح محمد روشن به شكل درست خود باز آمده است. در اصلاح اين غلط‌ها، به كتاب تاريخ معجم كه يكي از منابع رشيدالدين فضل‌الله در تاليف جامع‌التواريخ است و اين امر تا امروز بر اهل تحقيق مغفول مانده، رجوع شده‌است. براي اصلاح اين لغزشها، عبارتهاي برگرفته جامع‌التواريخ واژه به واژه با عبارتهاي تاريخ معجم، به عنوان نسخه كمكي، مقابله شده و با توجه به مفهوم و معني عبارتها، صورت درست واژه هاي نادرست جامع‌التواريخ ذيل شخصيت هاي پيشدادي و كياني نشان داده شده‌است. در ضمنِ مقايسه عبارتها، در مواردي جاي بياض برخي واژه‌ها در جامع‌التواريخ چاپي كه در نسخ مورد استفاده مصحح، مخدوش و ناخوانا بوده، تكميل شده است. نتيجه آن كه جامع‌التواريخ، تصحّيح روشن صورت نهايي اين كتاب نيست و با اعمال اين اصلاحات، چاپهاي بعدي اين كتاب منقح‌تر خواهد بود.