واكاوي تصوير ذهني مردم از كتابخانه عمومي ايران (با اتكاء بر نظريه زمينه‌اي)

هدف: تطابق بين پيش‌فرض‌هاي موجود هنگام سياست‌گذاري‌ها و برداشت‌هاي مخاطبان نهادهاي ارائه‌دهندۀ خدمت مي‌تواند اثربخشي سياست‌ها و اقدامات را ارتقا بخشد. هدف از انجام اين پژوهش، واكاوي تصوير كتابخانه‌هاي عمومي است. روش: تحقيق حاضر تحقيقي كيفي است. براي گردآوري داده‌ها از روش مصاحبۀ ساختاريافته استفاده شد. در مجموع، با 72 نفر مصاحبه صورت گرفت. نظريۀ زمينه‌اي اشتراوس و كوربين اساس كار اين پژوهش بود و داده‌هاي حاصل از مصاحبه ‌ها طي 3 مرحله كدگذاري شد. براي كدگذاري داده‌ها، نرم‌افزار مكس كيودا به كار گرفته شد. انتخاب مصاحبه‌شونده‌ها به‌گونه‌اي انجام شد كه توازن جنسيتي، سني و تحصيلي تا حد امكان رعايت شود. نمونه‌گيري تا زمان اشباع مفاهيم ادامه يافت. چهار معيار اعتبار يا مقبوليت، اطمينان-ثبات، قابليت تأييد، و قابليت انتقال يا تناسب براي ارزيابي روايي و دقت و استحكام داده‌ها مورد توجه قرار گرفت. يافته‌ها: حاصل كنكاش در مصاحبه‌ها، 163كد باز، 56 زيرطبقه، 23 طبقه و 9 طبقۀ محوري بود. از ميان طبقات محوري، طبقات منبع نامتوازن دانش، محيط دل‌چسب، و مكان غيرقابل‌تحمل به‌عنوان طبقات مركزي انتخاب شدند. بنا به توصيۀ گليزر، از دو طبقۀ محيط دل‌چسب و مكان غيرقابل‌تحمل به طبقۀ مركزي منبع نامتوازن دانش ارجاع داده شد و اين طبقه به‌عنوان طبقۀ مركزي اصلي معرفي شد. شواهد اين پژوهش نشان داد كه نگاه مردم نسبت به كتابخانه‌هاي گذشته منفي بوده است و بسياري از مردم با توجه به همين نگاهي كه نسبت به كتابخانه‌ها دارند، از مراجعه به كتابخانه‌هاي امروزي خودداري مي‌كنند. از طرفي ديگر، افراد مصاحبه‌شونده براي مراجعه به كتابخانه‌ها شرط‌ها و پيشنهادهايي ارائه دادند كه اگر به آن‌ها توجه شود، قطعاً ميزان مراجعۀ آن‌ها به كتابخانه افزايش خواهد يافت. اصالت/ارزش: موضوع مورد مطالعه و اتخاد رويكرد كيفي براي تحقيق حاضر نشان‌دهندۀ ارزش و اصالت آن هست. تلاش براي فهم تفاوت بين نگاه‌ها در گذشته و حال و تمركز بر واكاوي تصوير ذهني افراد، اين پژوهش را از ساير پژوهش‌ها متمايز كرده است.